Güney, Orta ve Kuzey Amerika'da gerçekleştirilen yarışma amaçlı geleneksel bir atlı spordur. Rodeo, İspanyolca bir kelimedir ve hayvanların markalanmak üzere toplanması anlamına gelir. Sürü çobanlığı gibi çok az geliri ve uzun çalışma saatleri olan bir endüstriden doğan bu atlı oyun, zamanla geleneksel ve yarışma amaçlı bir karakter kazanmıştır. Birlikte yaşadıkları hayvanları çok iyi tanıyan çiftlik işçileri olan Kovboy’lar, bir yaşam biçimi olarak gördükleri ve gündelik yaşamlarının bir parçası olan işleri, eğlenceye ve atlı bir oyun biçimine dönüştürmüşlerdir [1].

Cowboy (Kovboy - Atlı Sığır Çobanı) sözcüğü çeşitli ülkelerde şu isimlerle anılmaktadır: Huaso (Şili), Gaucho (Arjantin, Uruguay, Paraguay ve Güney Brezilya), Charro (Meksika), Vaquero - Vaqueiro (İspanya, Portekiz, California – ABD ve Meksika Kızılderilileri), El Lazo (Panama), Guajiro (Küba), Llanero (Venezuela), Morochuco (Peru – And Dağları), Piajeno (Peru – Lambayeque and Piura Bölgesi), Chagras (Equador), Jibaro (Porto Riko), Paniolo (Hawai).  Avrupa’dan örnek olarak Csikos (Macaristan) ve Butteri (İtalya). Her ülkede farklı biçimlerle de olsa at ve sığırlarla geleneksel olarak düzenlenen bazı oyunlar bulunmaktadır.

Vaquero - 18. yüzyıl sonları

Amerika Birleşik Devletleri’nin ilk sığır çobanları 1700’lü yılların ortalarından sonra California bölgesine gelip yerleşen İspanyol göçmenlerdi. Vaquero’lar özellikle 1750 yılından başlayarak Güneybatı ABD ve Meksika’nın kuzeyinde büyük çiftliklerde sığır yetiştirmeye başlamışlardı. Titiz, disiplinli ve uzun çalışma saatlerinin ardından dinlenmeye zaman bulabilen Vaquero’lar bu zamanda bile çeşitli oyunlarla atlarının eğitimini ve sığır işlerini ihmal etmemeye çalışmışlardır. Rodeo oyunlarının geleneksel hale gelmesi, kuralları, eğitim metotları ve oyunlarda kullanılan at ve binici donanımları bu dönemde belirlenmeye başlamıştır. 

19. yüzyılın ortalarında meydana gelen Meksika – Amerika savaşı (1846 – 1848) sonrasında Meksika mağlup oldu. Meksikalı’lar, Orta - Batı Amerika, Teksas ve California bölgesindeki büyük çiftlikleri terk etmek zorunda kaldı.  Savaştan sonra, savaşta büyük görevler üstlenerek yararlılıklar gösteren Vaquero’lar halk kahramanı haline geldiler ve kendi geleneklerini sürdürmeye başladılar.

Hemen arkasından gelen İç Savaş’tan (American Civil War,1861–1865) sonra 1865 yılında Amerika’da Batı’ya Göç (Moving Wild West) başladı. Bölgeye yerleşen ve Meksikalı’ların terk ettikleri çiftliklere el koyan Amerikalı’lar (Homesteaders) ellerine geçen çok miktardaki sığır ve yabani at sürülerinden oluşan büyük çiftlik işleri ile baş edemeyince Vaquero’ları kiralamaya başladılar. Bir süre sonra Amerikalı çiftçiler de Vaquero’lardan öğrendikleri binicilik deneyimlerini geliştirmeye başladı. Doğudan gelen bu göçmenler Vaquero sözcüğünü İngilizce söyleyemedikleri için “Buckaroo” biçiminde adlandırdılar. Günümüzde hala ABD’nin batısındaki Kovboy’lar için Buckaroo (Bakeru) deyimi kullanılmaktadır.

Vahşi Batı’da ilk göçmenler (Homesteaders) - 1866

1880 – 1920 yılları arasında özellikle sığır yetiştiriciliğinde önemli bir hizmet unsuru olan Kovboy’lar kendi geleneklerini, binicilik yöntemlerini ve yaşam biçimlerini oluşturdular.

Bu dönemde filmlerde, çizgi romanlarda bilinenlerin aksine oldukça genç, eğitimsiz ve az para kazanan Kovboy’ların çok az bir kısmı silah taşırdı. Kovboy’lar sığır sürülerinin peşinde yarım kan atlara binerler, bahar ve yaz aylarında hava nasıl olursa olsun açık havada uyur, haftanın yedi günü günde 16 saate kadar çalışırlardı. Çalışma saatleri sonbahar ve kış aylarında azalır ancak ücretleri de düşerdi [2].

Amerikan Kovboy (Buckaroo) (1888)

1800’lü yılların sonlarına doğru en düşük Kovboy ücreti ayda 30 $ civarındaydı. Usta bir Kovboy 50 $, Çiftlik kâhyası ise 100 $ civarında aylık ücret almaktaydı. Ortalama bir lokantada yemek ücretlerinin 25 sent civarında olduğu düşünülürse alınan ücretlerin ne kadar düşük olduğu da görülebilecektir [3].

20. yüzyılın başlarından itibaren özellikle Amerika Birleşik Devletleri’nde sığır yetiştiriciliğinde katedilen teknolojik gelişmeler sayesinde Kovboy’ların sayıları azalmaya baladı. Ancak geleneksel sığırcılık işlerini birer oyuna çeviren bu insanlar 1930’lu yıllardan başlayarak profesyonel bir spor halini alan Rodeo’yu oluşturdular (LeCompte, 1985).

Rodeo temel olarak iki kategoride düzenlenir:

a.   Bir juri tarafından puanlananlar: Eyersiz At Binme (Bareback Riding), Eyerli At Binme (Saddle Bronc Riding), Boğa Biniciliği (Bull Riding)

b.   Zaman tutularak puanlananlar: Varil Yarışı (Barrel Racing), Kementle Buzağı Yakalama (Calf Roping), Kementle Buzağı Yakalama Takım (Team Roping), Kementle Dana Yakalama (Steer Roping), Dana Güreşi (Steer Wrestling).

Eyersiz At Binme(Bareback Riding):

Yarışma, hem binicinin hem de sıçrayan atın performansına göre değerlendirilir. Tek elle tutunulan, sekiz saniyelik bir yarıştır. Kovboy’un atın kanaldan çıkışındaki ilk sıçrayışıyla, omuzlarının üstünde ayaklarını kaldırdığı ve atın ön ayaklarının ilk yere değdiği ana kadar süren bu pozisyonla başlar. Binici, atın sıçrama hareketine uyumlu olarak, ayak parmakları dışa dönük şekilde ritmik hareketlerle ayaklarını oynatırken vücudunun üst kısmının kontrolünü sağlayarak puan kazanır.

Birçok Kovboy eyersiz at binmenin, rodeodaki en fazla fiziksel güce ihtiyaç duyulan ve Kovboy’un vücudu için en fazla sakatlığa yol açan yarış olduğunu düşünmektedir. Eyersiz Vahşi Atların gücü sıradışıdır ve buna meydan okumanın bedeli oldukça ağır olabilir. Ortalama ağırlıkları 400 – 600 kg. olan atların sıçrayışları sırasındaki itme kuvvetleri yaklaşık 1,5 tonu bulur.

Bareback Riding

Atın üstünde kalabilmek için, eyersiz at binicisi Profesyonel Rodeo Kovboyları Derneği (Professional Rodeo Cowboys Association - PRCA)’nin güvenlik kurallarına uygun yapılmış, deri bir donanım kullanır. Bu donanım, kayışın üstüne bağlı bir çanta sapına benzer, atın omuzlarının üstüne yerleştirilir ve bir kolanla sabitlenir.
 Vahşi at ve binicisi boxtan fırladığında, binicinin her iki mahmuzu da boxtan ilk fırlama hareketinden sonra atın ayakları yeniden yere değene kadar atın omuzlarına değecek şekilde durmalıdır. Buna “atı belirlemek (marking out)” denir. Eğer Kovboy bunu yapmazsa diskalifiye olur.

Vahşi at sıçradığında binici dizlerini yukarı çeker, mahmuzlarını atın omuzlarında yuvarlar. At yere indiğinde, Kovboy bacaklarını düzleştirir, mahmuzlarını atın omuzlarının hizasındaki yerine geri götürür, bir sonraki sıçrayış için hazırlanır.

Kalifiye bir biniş yapmak ve para kazandıracak bir puan almak için güçlü olmaktan daha fazlasına sahip olmak gereklidir. Eyersiz At Binicisi, mahmuzlama tekniğine, mahmuzlarken ayak parmaklarının dışa dönük olma açısına ve biniş sırasında karşısına çıkan zorluklarla başa çıkma isteğine göre de değerlendirilir.

Eyerli Vahşi At Binme (Saddle Bronc Riding).

Saddle Bronc Riding

Rodeo’nun klasik yarışı olarak bilinir. Eyerli Vahşi At Binme, Eyersiz Vahşi At Binme gibi değerlendirilir ancak diskalifiye olmak için ek kurallar vardır. Bunlar, üzengiyi kaybetmek ya da atın yularına bağlı olan kalın örgülü dizginleri düşürmek gibi kurallardır. 

Kovboy eyer ve dizgin nedeniyle atın üstünde farklı şekilde oturur ve mahmuzlama hareketi atın omuz bölgesini kapsar. Eyerli Vahşi Atlar genellikle eyersiz atlardan biraz daha ağırdır ve daha ağır ve güçlü bir sıçrayış yaparlar. 

Eyerli Vahşi At Binme, Rodeo’nun, Boğa Biniciliği ve Eyersiz At Binme’nin vahşi özelliklerini hem tamamlayan hem de karşıtlık yaratan en klasik yarışıdır. Bu yarış elbette güç gerektirir ama bunun yanı sıra stil, zarafet ve mükemmel zamanlama ister [4]. 

Eyerli At Binme, Eski Batı’nın sığır çiftliklerinde çalıştırmak için yetiştirdiği atları ehlileştirmek ve eğitmek işinden türemiştir. Birçok Kovboy, Rodeo yarışlarında Eyerli Vahşi At Binme yarışının, başarılı olmak için teknik yetenekler gerektirmesinden dolayı, uzmanlaşması en zor yarış olduğunu iddia etmektedir.

Vahşi At binicisinin yaptığı her bir hareketin, atın hareketiyle uyumlu olması gerekir. Kovboy’un amacı, eyersiz binicilerin daha vahşi ve daha az kontrollü binişlerinin aksine akıcı bir biniş sağlamaktır.

Eyerli Vahşi At ve Eyersiz Vahşi At Binme arasındaki benzerliklerden biri, her iki yarışmada da binicilerin kanaldan ilk çıkışlarında atlarını belirlemeleridir.

Atlarını düzgünce belirlemek için, eyerli at binicisi, kanaldan ilk sıçrayışını yaparken, her iki topuğunu da ata omuz hizasının üstünde temas edecek şekilde koyar. Eğer binici işaretini yapmazsa puan alamaz.

Eyersiz at binicisinin atın üzerinde tutunacağı bir düzenek varken, eyerli at binicisinin sadece atın dizginine bağlı kalın bir yuları vardır. Yalnızca bir elini kullanan kovboy, eyerinde sıkıca oturmaya çalışır. Eğer atın bir yerine ya da kendi vücuduna eliyle temas ederse diskalifiye olur.

Jüri atın sıçrama hareketini, Kovboy’un atı kontrol edişini ve kovboyun mahmuzlama hareketini puanlar. Ayak parmaklarını dışa dönük tutmaya çalışırken binici atın omuzlarından eyerin arkasına doğru bir noktayı mahmuzlar. İyi puan almak için, binicinin sekiz saniye boyunca bu hareketi sürdürebilmesi gerekmektedir. Atın sıçrama yeteneği doğal olarak puanlama sistemine dâhil olsa da, yumuşak, ritmik bir biniş, vahşi, kontrolsüz bir binişten daha çok puan getirir.

Bull Riding

Boğa Biniciliği (Bull Riding):

70 kg.’dan fazla ağırlığı olmayan bu Boğa Binicileri, neredeyse 1000 kg gelen bir boğaya şerit örgülü yassı bir ip yerleştirir. İp, hayvanın çevresine, tam omuzlarının altından yerleştirilir. Daha sonra dolanır ve kendine doğru bağlanır. Kovboy ipi bir eline sarar ve bu onu yerinde tutan tek tutunduğu yerdir. Binici sekiz saniyeyi doldurabilmek için, dengesine ve bacaklarının gücüne güvenir. Boğa binicileri, boğa ipine yakın şekilde oturur ve ayak parmaklarını dışa doğru çevirir, çünkü biniciler biniş stillerine ve boğanın da ne kadar sıçradığına göre değerlendirilir.

Boğa biniciliği, yaklaşık 1 ton ağırlığındaki bir boğanın sırtına bilerek çıkmaktır ve Kovboy’un muhtemelen gözükara ve korkusuz doğasından ortaya çıkmıştır. Genellikle de tehlikeli boynuzları olan bir hayvanın sırtına oturacak kadar korkusuz olanlar için ciddi yaralanmalar her zaman olabilecek kazalardır [5]. 

Herşeye rağmen, Kovboy’lar bu boğalara binmeye ve izleyicileri coşturmaya devam ederler. Günümüzde Boğa Biniciliği, Rodeoların en popüler yarışları olarak yerini almıştır.

Boğa Biniciliği tehlikeli ve tahmin edilebileceği gibi heyecanlı, yoğun fiziksel hüner, yüksek zihinsel dayanıklılık ve cesaret ister. Eyersiz ve Eyerli Vahşi At Binicileri gibi, Boğa Binicileri de 8 sn.’lik süre boyunca hayvanın üstünde kalmak için sadece bir ellerini kullanabilirler. Eğer serbest eliyle boğaya ya da kendi vücuduna dokunursa puan alamaz. Ama diğer vahşi hayvan yarışmalarının aksine, Boğa Binicileri hayvanlarını belirlemek zorunda değillerdir. Bir boğayı mahmuzlamak Kovboy’un puanını arttırabilir ama genel olarak biniciler sadece dönen, zıplayan bir kas yığınının üstünde kalabilme becerilerine göre değerlendirilirler. Denge, esneklik, koordinasyon, hızlı refleksler ve belki de hepsinden çok güçlü zihinsel yaklaşım, Boğa Binicilerinin en önemli özellikleridir.

Boğanın üstünde kalabilmek için binici, boğanın göğsüne, ön ayaklarının hemen gerisine geçirilmiş düz bir ipe tutunur. Boğa ipinin kuyruk denen bir ucu, çember biçiminde dolandıktan sonra diğer uca birleşir ve boğanın çevresini sıkı sıkı sarar. Binici daha sonra kuyruğu eline dolar, bazen parmaklarına doğru bağlayarak, tutuşunu güçlendirir. Sonra başıyla işaret verir, çıkış kapısı açılır ve boğa arenaya hızla dalar.

Her boğanın kendine özgü bir sıçrama alışkanlığı vardır. Bazı boğalar sola yatar, sonra sağa, sonra geriye. Bazısı döner ya da arenanın belli bir bölgesinde sürekli daireler çizer. Bir başkası dönüşlerine sıçramalar ya da tekmeler ekler, başka biri düz bir çizgide sıçrayıp tekme atar ya da sıçrarken yanlara hareket eder. Boğa binicileri boğaların bu özelliklerini mutlaka bilirler [6].

Varil Yarışı (Barrel Racing):

Bu yarışma keskin dönüşlerle varillerin etrafından dolaşmak suretiyle yapılan bir at yarışıdır. Genellikle bayan biniciler arasında yapılır. Binicinin zamanı, atını arenadaki başlangıç noktasından sürmesiyle başlar. Üçgen şeklinde dizilen üç varilin etrafında süratle at sürer ve başlangıç noktasına geri geldiğinde zamanı durdurulur. Varile değmeye izin vardır ama varil yere devrilirse, beş saniye ceza eklenir.

Varil yarışında jüri yoktur, bu da yarışmanın objektif bir biçimde değerlendirildiği anlamına gelir. Zaman en belirleyici faktördür ve saat tek jüri üyesidir. 

Varil Yarışçıları, yalnızca sayısız çalışma ile yeteneklerini geliştirmek için saatlerini harcadıkları bir spor yapmakla kalmayıp, sürdükleri yetenekli atlarının bakımı için de bir sürü para harcamak durumundadırlar. Kendisini ispatlamış bir Varil Yarışı atı 50.000 $ edebilir. Profesyonel Varil Yarışçısı için bu para küçük bir bedeldir.

Barrel Racing – Varil Yarışı

Varil Yarışı Başlangıç ve bitişi

Varil Yarışı’nda atın seri olmakla kalmayıp, varili düşürmekten kaçınacak kadar da akıllı olması gerekir, çünkü bu ihlal beş saniye ceza eklenerek kazanma şansını yok eder.

Kovboy’lar bir sonraki Rodeo’ya varmak için çok seyahat ederler. Atın bu uzun yolculuklara da dayanabilmesi gerekir. Birçok Varil Yarışçısı yeteneklerini çok iyi geliştirdiğinden, sporun zamanlaması saniyenin yüzde birine kadar inmiştir. Yarışmacı arenaya girdiğinde, zamanı elektronik göz başlatır, at parkuru tamamladığı anda durur.

Varil Yarışı, Kovboy’lar için son yıllarda eskiye oranla daha büyük ödüller ve şöhret getirmesine rağmen, amaç hiç değişmemiştir. Her zaman hedef kronometreyi mümkün olduğunca kısa sürede durdurmaktır.

Barrel Racing – Varil Yarışı

Kementle Buzağı Yakalama (Calf Roping):

Calf Roping - Kementle Buzağı Yakalama

Buzağı yakalama, sığır çiftliklerinde çalışan kovboylardan çıkmış otantik bir hüner gösterisidir. Kovboy buzağıyı kementle yakalar yakalamaz, atından iner ve ipin uzunluğu boyunca buzağıya doğru koşar. Buzağıyı yere devirdiğinde, üç bacağını birden 1.80m. uzunluğun-da bir iple bağlar. Buzağılar önceden başlar ve eğer Kovboy’un atı boxtan erken çıkar ya da bariyeri bozarsa Kovboy 10sn ceza alır. Rodeo’da tüm zamanlamalı yarışlarda, kazanmak ya da kaybetmek arasındaki farkı saniyenin onda biri gibi bir süre yaratabilir.

Kementle Buzağı Yakalama Yarışı da Eski Batı çiftliklerindeki gündelik işlere kadar dayanır. Buzağılar hasta ya da yaralı olduğunda, Kovboy’lar onları kementle yakalayıp bağlar ve hızlıca onları veterinere götürürdü. Çiftliktekiler buzağıları ne kadar çabuk kementle yakalayıp bağladıklarıyla gurur duyarlardı ve kısa süre sonra bu işlerini gayrı resmi yarışmalara dönüştürdüler.

Tam Rodeo Yarışma Alanı - Arena

Yarışma teknikleri olgunlaştıkça, yarışçı için iyi bir atçı olmak ve hızlı bir sprinter olmak, kementle hızlı ve isabetli olmak kadar önem kazanmıştır [7].

Günümüzde, atlı bir Kovboy, buzağının durduğu kanala bitişik üç tarafı çitle çevrili bir boxta yarışa başlar. Baksın dördüncü kenarı arenaya açılır.

Buzağı, arenanın büyüklüğüne göre belirlenen sürede yarışa önde başlar. Salıverme ipinin bir ucu buzağının boynuna dolanır ve baksın açık kenarına bağlanır. Buzağı avantaj noktasına ulaştığında, bariyer serbest kalır. Eğer kementçi bariyeri buzağı başlangıç noktasına gelmeden bozarsa, kovboy 10sn. ceza alır.

At, Kovboy kement atıp buzağıyı yakalar yakalamaz durmak üzere eğitilmiştir. Sonra Kovboy attan hızla iner, buzağıya doğru koşar ve eliyle onu yana devirir. Bu manevraya flanking (yandan yakalama) denir. Eğer Kovboy buzağıya ulaştığında buzağı ayakta değilse, flanking manevrasını yapmadan önce, onun ayağa kalkmasına fırsat tanımalıdır. Buzağı yana yatırıldıktan sonra, kementçi buzağının herhangi üç bacağını koşarken ağzında dişleriyle tuttuğu, kısa sarılmış bir iple bağlar (pigging).

Yarışmacı tüm bunları başarmaya çalışırken, atı kementini gevşemeye izin vermeyecek şekilde çekmelidir ancak buzağıyı sürükleyecek kadar da sert çekmemelidir. Kementçi buzağıyı bağlamayı bitirince, ellerini havaya kaldırarak yarışmayı tamamladığını bildirir. Sonra atına biner, ileri doğru sürer ve ipte boşluk yaratır ve 6 sn. bekler, buzağının bağlandığını görür. Eğer buzağı serbest kalırsa, kementçi süre alamaz.

Kementle Buzağı Yakalama Takım Yarışı (Team Roping):

Rodeodaki iki yarışmacısı olan tek yarıştır. Takım bir lider, bir de topukçudan oluşur. Lider (header) boynuzlara kement attıktan sonra ipini eyerinin boynuzuna dolar ve buzağıyı diğer Kovboy’un ayaklarını bağlaması için sola döndürür. Topukçunun (heeler) mükemmel bir zamanlamayla boğanın her iki arka ayağını da yakalamak için kement atması gerekir. Her iki kementçi de hayvanı yakalayıp durdurduktan sonra, yüzyüze şekilde durduklarında kronometre durur.

Kementle Buzağı Yakalama Takım Yarışı, Profesyonel Rodeo’daki tek gerçek takım yarışıdır, iki üstün yetenekli kementçi (Lider ve topukçu) ve atları arasında yakın işbirliği ve zamanlama gerektirir. Bu yarış, çiftliklerde Kovboy’ların büyük hayvanları yakalamaları ya da damgalamaları gerektiğinde, bir kişi için zor olan bu işi birlikte çalışarak yapmaları gereksiniminden kaynaklanmıştır. 

Team Roping

Bu alanda başarının anahtarı da çalışma ve sayısız antrenmandır. Takım Kement Atma partnerleri takım olarak atlarıyla birlikte zamanlamalarını mükemmel hale getirmelidirler. Takım kement atıcıları da buzağının arenaya girdiği kanalın her iki tarafındaki bakslarda başlarlar. Arenanın uzunluğuna bağlı olarak buzağı biraz daha önde başlar.

Salıverme bariyerinin bir ucu buzağıya bağlıdır ve liderin baksına uzanır. Buzağı avantaj noktasına ulaştığında, bariyer serbest kalır ve peşinden lider fırlar, topukçu biraz gerisinden takip eder. Eğer lider, buzağı başlangıç noktasına gelmeden bariyerini geçerse, kementçiler 10sn. ceza alırlar. Bazı rodeolar topukçu bariyerleri de kullanırlar.

İlk önce lider kement atar ve buzağıyı kurallı üç yakalamadan biri ile (her iki boynuz çevresinden, bir boynuzundan ya da başını boynundan) yakalamalıdır. Liderin başka herhangi bir yakalama şekli kural dışı olarak değerlendirilir ve takım diskalifiye olur. Lider yakalamasını yaptıktan sonra, buzağıyı sola döndürür ve arka ayaklarını topukçunun görebileceği şekilde döndürür. Sonra topukçu her iki arka ayağa kement atar. Eğer sadece bir ayağı yakalarsa, 5sn. ceza alırlar. Kovboy’lar buzağıyı yakaladıktan, iplerinde hiçbir gevşeklik kalmadan ve atları birbirine bakacak şekilde durduktan sonra zaman durdurulur.

Bu yarışın bir başka önemli unsuru da kementçilerin kullandığı at tipleridir. Amerikan Quarter Atı başta Takım Kementçileri olmak üzere tüm zamana karşı yarışan binicilerin en popüler atıdır. Liderlerin atları genellikle daha uzun ve ağırdır çünkü kementle yakalanan boğayı döndürmek için güç gerekir. Topukçu atları ise buzağının hareketlerini daha iyi takip edebilmesi için hızlı ve çeviktir [8]. 

Dana Yakalama (Steer Roping):

Steer Roping

Dana Bağlama ya da Dana Yakalama, bir atlı kovboy ve bir dana ile yapılan bir Rodeo oyunudur. Dana kementçisi, danaya bağlanmış olan bir halata kolayca kopan bir iple tutturulmuş gergin bir ipin arkasında durur. Kementçi hazır olduğunda danayı çağırır ve box kapısındaki bir başka Kovboy, kapıları açan bir kolu indirir. Salıverilen dana aniden koşarak çıkar. Dana halatın sonuna geldiğinde, ip kopar ve kementçinin bariyeri de aynı anda serbest kalır. Eğer kementçi bariyeri kendi açarsa 10sn. ceza süresine eklenir. Kementçi kemendini dananın boynuzlarının etrafına atmalıdır.

Kement dananın boynuzlarına geçtiğinde, kementçi ipin kalanını dananın kalçalarının üstünden atar ve atını sola döndürür, ip sıkılaştığında dananın kalçaları havaya kalkar ve dananın başını etrafında çeker ya da danayı sendeletir. 

At danayı yerde çekmeye devam ederken Kovboy hızla attan iner. At durur ve kementçi dananın üç bacağını bir başka iple özel bir düğüm çeşidi olan yarım kanca düğümüyle bağlar. Kementçi atına döner, biner ve atı ileri sürerek ipi gevşetir. Resmi olarak 6sn. beklenir. Eğer 6sn. sonunda dana hala bağlıysa bu resmi süre oyun süresinden düşülür. Resmi oyun süresi, kapının açılmasıyla başlar ve kementçinin danayı bağlamayı bitirmesiyle biter.

Profesyonel kementçiler bir danayı 10-15sn.’de bağlayabilir. ABD’de Steer Roping gösterileri ve yarışmaları yılda yaklaşık 70 kez düzenlenmektedir [9].

Dana Güreşi (Steer Wrestling):

Steer Wrestling

Bu yarış, Kovboy’un koşan bir atın üzerinden 250 – 300 kiloluk dananın üstüne eğilip, onu boynuzlarından yakalaması, dananın ileri hamlesini durdurup onu dört ayağı ve kafası aynı yöne bakacak şekilde yere yıkması ile sonuçlanan bir Rodeo yarışı türüdür. Yarışmacıya bir “hazer” eşlik eder, dananın sağ tarafında at sürerek hayvanın düz koşmasını sağlar.

Dana Güreşçisi, “bulldogger” olarak da bilinir, amacı güç ve teknikle bir danayı en hızlı şekilde güreşerek yere yıkmaktır.

Danayı yere yıkma işi kulağa oldukça basit gelebilir. Ama dana genellikle kovboyun iki katından daha ağırdır ve temas ettikleri anda ikisi de genellikle saatte 50km. hızla gidiyor olurlar. Hız ve zamanlama, Dana Güreşi yarışındaki iki en önemli bileşendir ve 2.4sn.’lik dünya rekoruyla Dana Güreşini Rodeo’nun en zorlu yarışlarından biri yapar.

Diğer Rodeo yarışlarında olduğu gibi, dana güreşçisi de at sırtında bakstan yarışa başlar. Danaya sonradan kurtulacak olan, bariyere takılı bir ip bağlanır ve ip baksın açık ucuna kadar uzatılır. Dana, arenanın büyüklüğüne göre belirlenen süre kadar önden başlar. Dana avantaj noktasına ulaştığında, bariyer serbest kalır ve bulldogger peşine düşer. Eğer bulldogger dana başlangıç noktasına ulaşmadan çıkış yaparsa, 10sn. ceza uygulanır. Güce ek olarak iki özellik daha Dana Güreşinde başarıyı etkiler, bunlar zamanlama ve dengedir.

Rodeo Clown (Palyaço)

Kovboy danaya yetiştiğinde, dörtnala giden atının sağ tarafına doğru aşağı kayar, dananın sağ boynuzuna sağ kolunu takar, sol eliyle sol boynuzunu yakalar ve güç ve kaldıraç kuvveti kullanarak, hayvanı yavaşlatır ve yere doğru devirir. Dana tam olarak yan yatıp dört ayağı da aynı yöne bakmadan işi bitmiş sayılmaz. Tabana kuvvet koşan danayı yakalamak için, Kovboy at üstünde başka bir kovboy olan “hazer”i kullanır. Hazer atını dananın sağ tarafında dörtnala sürer ve dananın bulldoggerdan uzaklaşmasını önler [10].

Hazer’ın çabaları, dana güreşçisi kadar önem taşır. Bu yüzden bazen bulldoggera at da sağladığından, hazer ödülün dörtte birini alır.

Rodeo yarışlarında çeşitli görevleri yapan bazı personel aşağıdaki biçimde sıralanabilir:

Announcer (Spiker – Anons yapan)

Barrelman (Varilci)

Bullfighters (Boğa Güreşçisi)

Chute Boss (Kanal Lideri)

Clown (Palyaço)

Flankman (Böğür bağlayıcı)

Pickup Men (Atağa kaldıran)

Rodeo Secretary (Rodeo Sekreteri)

Specialty Acts (Özel Kontrat)

Stock Contractor (At temin eden)

Timed-Event Boss (Baş Zaman Hakemi)

Timers (Zaman Hakemi)

KAYNAKLAR

LeCOMPTE, Mary Lou. The Hispanic Influence on the History of Rodeo, 1823 – 1922, Journal of Sport History, Vol 12, No: 1, Spring, 1985.

[1]http://en.wikipedia.org/rodeo

[2]http://www.jccabrerahorsemanship.com

[3]http://www.lemen.com

[4]http://en.wikipedia.org

[5]http://www.iprarodeo.com

[6]http://www.iprarodeo.com

[7]http://www.iprarodeo.com

[8]http://www.iprarodeo.com

[9]http://www.iprarodeo.com

[10]http://www.iprarodeo.com