Gürcistan’ın kuzey-doğusunda Tush (Tuş - Vaynah - Bats) halkının yaşadığı dağlık Tusheti bölgesinde yetiştirilen bir dağ binek atıdır. Türkmen Ahalteke, Arap, İran ve Anadolu at ırklarından etkilenmiştir. İnce ve kısa görünümüne rağmen oldukça güçlü bir attır. 3 yaşından itibaren  çiftlik işlerinde ve binek olarak kullanılmaya başlanmasına rağmen, olgunluğa ve en yüksek cidagolarına 5 yılda ulaşırlar. Soğukkanlı bir karakter yapısı vardır. Sakin, cesur, kolay öğrenen, itaatkâr atlardır.

Gürcistanın Tuşeti bölgesinde bulunan Signahsk, Siteliskaroysk, Gurcansk, Kvarelsk, Lagodehsk kasabalırında bulunan özel çiftliklerde yılkılar halinde yetiştirilmektedir.

Fotoğraf 1: Tuşeti atı, 1975

Orijinal cidago yükseklikleri 130 – 136cm. arasında değişir. Ancak son yıllarda yapılan melezlemelerle 145 – 150cm. yüksekliğe kadar ulaşan ölçümler yapılmıştır. Başı küçük ve düz, boynu vücuduna göre uzundur. Sağrısı eğimlidir. Toynakları sert, tendonları kısadır. Genellikle, doru, al, kır, demir kır ve ahreç donları vardır. Baş ve ayak nişaneleri çok nadir bulunur.

Sovyetler Birliği döneminde askeri amaçlarla da kullanılan bu atlar, güçlerinin arttırılması amacıyla Kabardey atları ile de melezlenmişlerdir. Aşağıda Kabardey atları ile karşılaştırma tablosu görülmektedir:

Günümüzde Gürcistan’da köylerde yük taşımada ve turizmde kullanılırlar. Düzenlenen bazı yerel festivallerde tırıs ve sürat yarışlarında da yarıştırılmaktadırlar. 1976 yılındaki sayımda 1000 kadar safkan Tuşeti atı sayılmıştır. Boylarına oranla güçlü olduklarından Tuşeti atları 100 – 120kg yükle 12 saatte 120km. yol katedebilirler. Sırtındaki ağır yüke rağmen saatlerce tırıs yürüyüş yapabilirler (Hendricks, 1995).

Fotoğraf 2: Tuşeti atı

Fotoğraf 3: Tuşeti dağlarında atlı turizm

KAYNAKLAR

BUDYONNIY, S. M. (1952). Kniga o loşadi. Tom I, Gosudarstvennoye izdatelstvo selskohozâystvennoy literaturı, Moskva.

HENDRICKS, Bonnie L. (1995) International Encyclopedia of Horse Breeds, University of Oklahoma Press, Norman.

https://vseokone.ru/tushinskaya-poroda-loshadej.html

http://kohuku.ru/porodi/verhovo-vyuchnie/752-tushinskaya-poroda-loshadey.html

http://worldgonesour.ru/konevodstvo/1601-tushinskaya-poroda-loshadey.html

http://konevodstvo.su/books/item/f00/s00/z0000017/st133.shtml

FOTOĞRAFLAR

1. Budyonnıy,, 1952

2. http://www.flickr.com

3. http://freeguides.me/gruziya-osen-v-gorah/