Yeni Zelanda’da bulunan Kaimanawa dağlarının bu atlarını 1814 yılında ilk keşfeden İngiliz asıllı Protestan misyoner olan Samuel Marsden’dir. Daha sonra 1858 – 1875 yılları arasında İngiliz ordusunda Binbaşı olan George Gwavas Carlyon, bu vahşi atlardan ehlileştirerek ordu hizmetinde kullanılmasını sağladı. Binbaşı Carlyon’un yetiştirdiği aygırlardan olan “Carlyon”, Kaimanawa atının kayıtlı ilk temel aygırıdır [1].

1870 yılında Sir Donald McLean, İngiltere’den getirdiği bir Welsh Aygırı ile Kaimanawa kısrakları arasında yaptığı melezleme sayesinde “Comet” ırkını yarattı.

Fotoğraf 1: Yeni Zelanda Kaimanawa atları

20. yüzyılın ilk yarısından itibaren başlayan sanayileşme ve toprak paylaşımı sonucunda 1974 sayımına göre yalnızca 174 adet Kaimanawa Vahşi atının kaldığı saptanmıştı. 1981 yılında Yeni Zelanda Hükümeti’nin aldığı kararla bu atların nüfus ve sürü hareketleri kontrol altına alınmaya başladı. At sürüsü Waiouru Askeri Eğitim alanı (Waiouru Military Training Area)’na getirilerek ırkın koruma altına alma çalışmaları başlatıldı. 

1979 yılında hayvan tarihçisi Tony Batley ve Massey Üniversitesi Atçılık Kan Tipleri Araştırma Merkezi (Equine Blood Typing and Research Centre at Massey University) öğrencileri tarafından yapılan bir çalışma ile Kaimanawa atlarının gen kaynakları ve popülasyonu incelendi. Araştırma sonuçlarının Birleşmiş Milletlere sunulması ile birlikte koruma çalışmaları başlatıldı. 31 Ağustos 1981 tarihinde Yeni Zelanda hükümeti ile Yaban Hayatı Koruma Anlaşması (The Wildlife Order - No 2) imzalandı. Yapılan çalışmalar sonucunda 1994 yılında atların sayıları 1576’ya ulaşmıştı. Bu atlarla ilgili Birleşmiş Milletler Tarım ve Gıda Örgütü (FAO) tarafından 1993 yılından bu yana düzenli olarak sürü dinamiği ve cins alışkanlıkları üzerinde çalışmalar yapılmaktadır [2].

Son yıllarda Kaimanawa Vahşi atları, Yeni Zelanda Hükümeti tarafından oldukça sıkı bir şekilde kontrol altında tutulmaktadır. Atların doğadaki serbest dolaşımı ve nüfuslarının hızlı artışı sonucunda doğaya, bölgedeki çiftliklere verdikleri çeşitli zararlar bu kontrolü zorunlu hale getirmiştir. Helikopterlerle sürekli izlenerek yakalanan yaşlı ve yaralı atlar uyutulmakta, orta yaşı geçen aygırlar iğdiş edilmektedir. Düzenlenen çeşitli kampanyalarla, atlara bakacak yeni çiftlikler bulmak, at sahibi olmak özendirilmeye çalışılmaktadır.

Fotoğraf 2: Yeni Zelanda Kaimanawa vahşi atları

Yeni Zelanda hükümeti tarafından 1960 yılında kabul edilen Hayvanları Koruma Yasası (Animals Protection Act 1960) kapsamında 1993 yılında başlatılan ve Uluslararası At Refahı Organizasyonu olan International League for the Protection of Horses (ILPH) tarafından da desteklenen bir proje ile 233 adet Kaimanawa atı yakalandı. Bu atlardan 67 adet yaşlı ve sakat olanları ayıklandı. 44 adedi önceden talep eden birtakım alıcılara gönderildi. Kalan 16 tay, 48 kısrak ve 58 adet genç aygır, Napier Taupo Highway’de bulunan Poronui istasyonuna götürüldüler. İstasyondaki çalışmalarla ekonomik sisteme kazandırılacak yeni bir binek, çalışma ve spor atı oluşturulması kararlaştırıldı. Günümüzde bu istasyonla birlikte başka birimlerde de Round-up tekniği ile eğitilen atlar açık arttırma ile satılmaktadır.

Kaimanawa Vahşi atının kas yapısı oldukça sağlamdır. Ağır dağ koşullarına, vahşi yaşama kolayca adapte olabilecek biçimde düzenlenmiştir. Karakterleri oldukça iyi huyludur. Temkinlidir ve ayakları sağlam basar. Vücudu ile orantılı düzgün bir baş yapısı, küçük ve kalın kulakları, kalın boynu, düz omuzları, derin göğsü, kısa sırtı ve yuvarlak eğimli sağrısı vardır. Bacakları uzun ve kaslıdır. Toynakları küçük ancak serttir. 

Kaimanawa Atlarının don renklerinde her tür renk bulunabilir. Cidago yükseklikleri ortalama 127 – 152cm arasında değişmektedir (Cameron, 2001).

Fotoğraf 3: Helikopter ile izlenen Kaimanawa vahşi atları

KAYNAKLAR

CAMERON, E. Z.,W. L. Linklater, E. O. Minot and K. J. Stafford. (2001) Population Dynamics 1994-98, and Management, of Kaimanawa Wild Horses, Department of Conservation, Wellington, New Zealand.

https://en.wikipedia.org/wiki/Kaimanawa_horse

https://kaimanawaheritagehorses.org

https://www.doc.govt.nz/nature/pests-and-threats/animal-pests/kaimanawa-horses

https://www.facebook.com/kaimanawaheritagehorses

https://www.nzgeo.com/stories/wild-horses

FOTOĞRAFLAR

1. http://www.flickr.com

2. Foto, Jan Maree Vodanovich

3. Foto, Jan Maree Vodanovich

4. https://kaimanawaheritagehorses.org/2016/07/31/2016-ranges-trip

[1]  http://kaimanawaheritagehorses.org

[2] http://www.kaimanawa.com