Türk Spor Atı: Gemlik Atı

M. Tekin KOÇKAR

4 Dakika Okuma Süresi

+ -

Gemlik'te bulunan Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Gemlik Askeri Veteriner Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığı'nda son yıllarda yeni bir at popülasyonu meydana getirmek için çalışmalar devam etmektedir. Üç nesil geriye gidebilen bu tipe bir süredir "Gemlik atı" adı konmuş ve Temmuz 2002 itibariyle Türk Patent Enstitüsü'nden tescil alınmıştır.

Türk Spor Atı yetiştirmek amacıyla Karacabey'de 1941 yılından başlayarak Nonius, Arap ve Karacabey atının karıştırılmasıyla Engel Atlama’ya uygun bir kombinasyon oluşturulmaya çalışıldı. Bu çalışmalara 1962 yılında Karacabey atı ve Karacabey Nonius'ları ile tekrar hız kazandırıldı, ancak 1970'te bu çalışma durduruldu.

Elde kalan spor için uygun olan damızlık atlar, Gemlik Askeri Veteriner Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığı’na devredildi. Gemlik'te bu damızlıkların iyi kullanılması, diğer Avrupa ırkları ve yerli numunelerle yapılan melezlemeler sonunda bugün "Gemlik Atı"nın doğması sağlanmıştır. Buradaki birçok atın babası, Karacabey'in ünlü safkan Arap ya da Nonius aygırlarıdır. Ayrıca engel atlama konusunda kendisini kanıtlamış olan iri yapılı Avrupa atları da bu kana karışmıştır. Atlara ilk bakıldığında Nonius etkisi derhal göze çarpar. Koyu donlu, bilhassa yağız atlar dikkat çekicidir. Bugün Türkiye'de bir anlamda Karacabey atının devamı sayabileceğimiz "Gemlik Atı" dışında, yeni bir ırk yetiştirme çalışması yoktur.

1992 – 1995 yılları arasında Gemlik Askeri Veteriner Okulu ve Eğitim Merkezi Komutanlığı yapan Alb. Özkan Temurlenk’in de büyük çabalarıyla Gemlik Atı’nın ana aygır pedigreeleri belirlenmiş, üretime geçilmiştir. Bu yetiştirmede en geçerli ve akılcı yöntem olan ıslah ve seleksiyon yapılmakta, en çok pedigreeye ve yarış kazanma sonucuna önem verilmektedir. Yeni nesillerin yarışlarda derece almış atların soyundan gelmesi istenmektedir. Bunlar arasında kendisini kanıtlamış birkaç at bulunmaktadır. Bunlar: Lord, D.1994 (3. nesil Gemlik yetiştirmesi. Nonius özellikleri ilk bakışta göze çarpan, yağız donlu cüsseli bir attır), Aşkın, D.1998 (Gemlik Atı, babası Furuto, anası Java), Gemlik Rüzgârı, D.2000’dir.

Son yıllarda Gemlik Askeri Veteriner Okulu, At Üretim ve Eğitim Tabur Komutanlığı tarafından Gemlik atı üretim ile ilgili yapılan çalışmalarda Hollanda’dan temin edilen iyi bir KWPN aygırı ile gemlik atı kısrakları arasında yapılan melezlemeler Gemlik atlarında güçlü ve dayanıklı bir nesil elde edilmesini sağlamıştır. Günümüzde özellikle Gemlik atlarını kullanan Kara Kuvvetleri Komutanlığı, Atlı Spor Eğitim Merkezi (ASEM) katıldığı törenlerde ve yarışlarda bu atları gururla kullanmaktadır.