Amerikan Saddlebred atları 1600’lü yılların sonlarında İngiltere’den Kuzey Amerika’ya giden göçmenlerce götürülen çabuk yürüyüşlü, çevik ve cesur Ponyler olan Galloway ve Hobby atlarıydı. Zamanla yapılan melezleme ve seçici üretim sayesinde atlarda büyük bir gelişme sağlandı ve cidagoları oldukça yükseltildi. Özellikle Rhode Island’ da Narragansett Bölgesinde çiftliklerde yapılan çalışmalarda oldukça başarı sağlanmıştı.

Fotoğraf 1: Amerikan Saddlebred

1700’lü yıllardan itibaren yine İngiltere’den getirilen Thoroughbred kısraklarıyla da melezleme çalışmaları sürdürülen atlar, 1776 yılından itibaren Amerikan ordusunca Kentucky Saddler adıyla çokça kullanıldı. Bu tarihten itibaren tüm devlet yazışmalarında adı anılmaya başlamıştır. 1830’lu yıllarda Morgan atı ile de bir melezleme dönemi yaşadı. Aynı tarihlerden itibaren de Amerikan Saddlebred olarak tanınmaya başlandı. İç savaş (Civil War, 1861-1865) sırasında Amerikan ordusunun ünlü generallerinin birçoğu Amerikan Saddlebred atlarından kullanmışlardı. Örneğin General Robert E. Lee’nin Traveller adlı atı, General Ulysses S. Grant’ın Cincinnati adlı atı, General William T. Sherman’ın Lexington adlı atı ve General Stonewall Jackson'ın Little Sorrell adlı atı Amerikan Saddlebred idi [1].

Fotoğraf 2: General Ulysses S. Grant ve atı

Savaş sonrasında etkili bir pazarlama aracı olarak kullanılan atlı festivaller, sergiler ve yarışlar Amerikan halkının en önemli eğlenceleri haline gelmiştir. İlk atçılık festivalinin 1816 yılında Kentucky’de yapılmasının ardından giderek büyüyen organizasyon 1856 yılında St. Louis Ulusal Atçılık Fuarı’na (The National Horse Show St. Louis Fair) dönüştü. Bu fuarların en gözde atları Amerikan Saddlebred atlarıydı. Yürüyüş zarafeti mükemmeldi. Adeta, süratli ve tırısta mükemmel bir binek atı olarak her yönden diğer atlara üstünlük sağlıyordu.

1839 yılında Danimarka’dan Kentucky’ye Hedgeford adlı bir Thoroughbred aygırı ithal edildi. Bu aygırla melezlenen Saddlebred’lerden doğan “Gaines' Denmark”, günümüzde Danimarka tipi olarak adlandırılan Amerikan Saddlebred’lerinin ilk aygırı olmuştur. Bu aygırın soyu, Amerikan Saddlebred Atları Derneği (American Saddlebred Horse Association - ASHA)’nin üç ciltlik bir kayıt defterinde bulunan atların %60’tan fazlasını oluşturmaktadır [2].

Fotoğraf 3: Amerikan Saddlebred atları

1891 yılında Louisville eyaletinde Ulusal Binek Atları Derneği (National Saddle Horse Breeders Association) kuruldu. Dernek adını 1980 yılında Amerikan Saddlebred Atları Derneği (The American Saddlebred Horse Association - ASHA) olarak değiştirdi. Bu tarihten itibaren dernek Amerikan Saddlebred atları ile ilgili tüm organizasyonları, yarışmaları, gösterileri ve fuarları üstlenmekte, aygır kayıtlarını tutarak atların standartlarını belirlemektedir. Aynı zamanda İngiltere, Güney Afrika, Hollanda, Avustralya, Japonya gibi dünyanın diğer ülkelerinde kurulmuş olan Amerikan Saddlebred dernekleri ile koordinasyon ve iletişimi sürdürerek, aygır, sperm ve bilgi alışverişini yönetmektedir.

Fotoğraf 4: Amerikan Saddlebred

Hollywood’un altın çağlarında filmlerde en çok kullanılan at oldu. “Gone with the Wind – Rüzgâr Gibi Geçti” ve “Zorro”gibi klasikleşmiş filmlerde rol alan Mr. Ed, Flicka ve National Velvet gibi atlar oldukça ünlenmişti. Ayrıca Star Track adlı dizi filmde kaptan Kirk adıyla rol alan başrol oyuncusu William Shatner’in “Nexus” adlı atıyla olduğu gibi birçok film artisti kendi atlarıyla filmlerde rol aldılar. 

Amerikalılar tarafından hafta içerisinde çiftlik işlerinde, hafta sonlarında ise gezi ve araba koşumunda kullanılmıştır. Günümüzde ise sakin mizacı, gücü ve dayanıklılığı nedeniyle Amerikan güvenlik güçlerince sıkça tercih edilirler. Atlı gösterilerde, atlı dayanıklılık yarışmalarında, araba koşumunda, kombine sürüş yarışmasında, binicilik sporlarında da sıkça kullanılmaktadır.

Fotoğraf 5: Amerikan Saddlebred

At dünyasının “Tavus Kuşu” olarak da adlandırılan American Saddlebred’lerin geniş alnı, düz bir profili ve siyah iri, parlak gözleri vardır. İnce ve düzgün bir boynu, pürüzsüz bir yelesi vardır. Baş-boyun aldığında (Rollkur) oldukça güzel bir görünüme sahip olur. Omuz kısımları derin ve eğimlidir. Bacakları düzgün, kaslı ve güçlü, ten-donları belirgin bir yapıya sahiptir. Çok ilginç yürüyüş stilleri olan American Saddlebred’ler yürüyüşleri sırasında dizlerini kırarak yaptıkları hareketlerle kendilerini gösterirler. Bu nedenle ırk standartları arasında yapılan adeta, süratli (tırıs, rahvan) ve düz koşu yarışlarında yarıştırılırlar. 

Ortalama cidago yükseklikleri 152–173cm. arasında değişebilir. Ağırlık ortalamaları ise 450-540-kg. arasındadır. Genellikle doru, al, yağız, kestane doru, kır ve demir kır donlarındadır. Ancak bazen alaca renkler (palomino, pinto, roan) görülebilir. Baş ve ayaklarda her türlü nişane ve sekiler kabul edilir (Kidd, 1985).

Fotoğraf 6: Amerikan Saddlebred atı ve genç binicisi

KAYNAKLAR

KİDD, Jane (1995). The Horse, The Complete Guide To Horse Breeds And Breeding, Tiger Boks International, London.

https://www.asha.net

https://www.britannica.com/animal/American-Saddlebred-horse

https://www.petmd.com/horse/breeds/c_hr_american_saddlebred

http://www.horsechannel.com/horse-breeds/the-american-saddlebred.aspx

https://www.paulcatesstable.com/history-of-the-american-saddlebred

FOTOĞRAFLAR

1. http://www.flickr.com

2. http://www.nps.gov

3. http://www.flickr.com

4. http://www.flickr.com

5. http://www.flickr.com

6. http://www.flickr.com

[1]  http://www.iaspha.com

[2] http://www.saddlebred.com