Campolina atları Brezilya’da yetiştirilen ve Brezilyalıların gurur duyduğu atlardır. Campolina atlarının geçmişi ile ile ilgili bilgiler bazı söylentilere dayanmaktadır. Bir söylentiye göre “Magnanimous” lakaplı Brezilya İmparatoru II. Dom Pedro (1825-1891) bugün Conselheioro Lafaiete adı verilen Queluz de Minas’a demiryolunun açılış törenleri için gelişi sırasında büyük şenlikler düzenlenmişti. Bu şenliklerde Portekiz ve İspanya’dan yerleşimcilerin beraberlerinde getirdikleri Moorish Müslümanları ile Hristiyanlar arasında düzenlenen Morisco oyunları, geleneksel at yarışları ve satışları da yapılmıştı. Bu satışlardan Entre Rios do Minas’daki Tanque Çiftliği (Fazenda do Tanque)’nin sahibi olan at yetiştiricisi Cassiano Campolina iyi bir aygır satın aldı. Campolina İmparatorluk ordusu için güçlü, çevik ve cesur atlar yetiştirmekteydi. Satın aldığı bu at İspanya’dan getirilen bir Alter Real ya da Andalusian atıydı. Bu at bugünkü Campolina atlarının başlangıcı sayılmaktadır.

Fotoğraf 1: Alaca donlu Campolina atı

Campolina atlarının oluşumu ile ilgili en önemli bilgileri Minas Gerais Veteriner Okulu’ndan Prof. Luiz Rodriques Fontes vermektedir. Fontes’e göre 1870 yılında Cassiano Antonio da Silva Campolina’nın çiftliğinde bulunan Monarca adlı İspanyol aygırı ile en samimi arkadaşı Juiz de Fora’nın hediyesi olan Medeia adlı yerli kısrağın çiftleşmesinden doğan taylar Campolina soyunun başlangıcıdır.

Campolina, Monarca ile birlikte seçici bir üretime girişir. Yetiştirdiği atları ordudaki subaylara ve soylulara açık artırma ile satar. Seçim sırasında atların fiziksel görünüşü, yürüyüş zarafeti, güç ve dayanıklılık gibi özellikleri önemli rol oynamıştır. Bu seçicilikle birlikte Campolina atları etkileyici bir görünüme sahip olmuşlardır.

Monarca uzunca bir süre Campolina’nın çiftliğinde ana aygır olarak yer aldı. Cassiano Campolina Rio de Janeiro‘da bulunan Cachoeira Muraux çiftliğinden gelen bir Anglo-Norman aygırı ile çiftliğindeki en güzel kısrak olan Menelicke’yi çiftleştirdi. Bu çiftleşmeden de çok gösterişli ve yüksek cidagolu bir pedigree oluştu. Tanque Çiftliği’nin başarısı ile birlikte bölgede başka üretim merkezleri açıldı. Bunların en önemlilerinden bir tanesi Passa Tempo’daki Campo Grande Çiftliğidir.

Otuz yılı aşkın bir süre kesintisiz olarak çiftliğini başarı ile işleten Campolina 1904 yılında öldü. Ölümünden sonra çiftliği Campolina’nın en yakın arkadaşı Joaquim Pacheco devraldı. Pacheco Campolina’nın izinden giderek yetiştirdiği atları canlılık, sağlamlık ve yürüyüş yönünden dikkatli testlerle seçmeyi sürdürdü.

Fotoğraf 2: Campolina kısrağı ve tayı

Campo Grande çiftliğinden Albay Gabriel de Andrade’den aldığı Golias adlı aygır mükemmel yürüyüş biçimiyle Campolina atlarına katkıda bulundu. Daha sonra satın aldığı Sao Lourenco ve Carlito adlı Thoroughbred aygırları dayanıklılık konusunda büyük katkıda bulunmuşlardır. Bu aygırlarla birlikte çeyrek Clydesdale olan Golias’dan olan taylar günümüzde Cobo atı olarak bilinen mükemmel sirk atlarının hattını oluşturmuştur. 

Campolina atlarına etkisi olan başka atlar da vardır. Örneğin 1908 yılında ithal edilen Trefer adlı Holstein aygırı, yine Campo Grande Çiftliği'nde Gabriel de Andrade’den satın alınan Yankee Prince ve Niagara adlı ABD'den ithal iki Amerikan Saddlebred aygırı, Campolina atlarının mükemmelliğinin oluşturulmasına katkıda bulunmuşlardır.

Campolina atlarının ırk standartları 1934 yılında belirlendi. 1975 yılında da güncellendi. Amerikan Quarter atı’nda sonra dünyada en çok yerel popülasyona sahip olan Campolina atlarının günümüzdeki sayıları yaklaşık 350.000 kadardır. 1988 yılındaki aygır kayıtlarında 5.400 at kayıtlıdır. 1951 yılında Belo Horizonte’de kurulan Brezilya Campolina Atları Derneği (Associação Brasileira dos Criadores do Cavalo Campolina - ABCCC) aygır kayıtlarını tutarak ırkın standartlarının belirlemekte ve yetiştiricilere destek olmaktadır. Yine bu dernek öncülüğünde 2005 yılında yapılan bir çalışma ile atların gen havuzu araştırılarak 218 civarında attan alınan örneklerle Campolina atlarının 20 ana hattı tespit edilmiştir [1].

Fotoğraf 3: Campolina atı profili

Campolina atları çok estetik, konforlu ve düzgün yürüyüşlü atlardır bu nedenle biniciyi sarsmaz. Bu yürüyüş biçimine “marcha” veya “marcha verdadeira” adı verilir. Fiziksel görünümünün en önemli özelliği baş yapısıdır. Kare biçiminde ağız ve dudakları, burnunun aşağı bölümündeki kemik yapısındaki dışbükey (hiperkonveks) çıkıntı, düz alın, büyük ve hareketli kulaklar bu özelliği yansıtır. Gözleri siyah çerçevelidir ve anlamlı bir bakışı vardır. Boyun dorsal düzeyi açık ve vücuda orantılı olarak birleşmektedir. Biniş sırasında boynun eğriliği, baş-boyun alma (Rollkur) düzgündür. Sırtı düz, sağrısı uzundur ve normal kaslıdır. Bazı durumlarda sağrı, sırt ve bacakları standart dışında olan atlar at terbiyesi (dressage) için çok uygun olurlar. Bu durumda düşük sağrılı ve yüksek omuzlu atlar tercih edilirler. Kuyruk vücuda yapışık, ince, ipeksi ve az kıllıdır. Sert toynakları ve güçlü, uzun tendonları vardır (Hendricks, 1995).

Ortalama cidago yükseklikleri 145 – 152cm. arasındadır. Bazen 165cm. ye kadar cidagoya ulaşan atlar görülmektedir. Genellikle al, doru, kestane doru, ahreç, koyu ahreç ve alaca donlarda olurlar. Yağız don çok nadir bulunur. Baş ve ayaklarda her türlü nişane kabul edilebilir.

Çok sakin karakterli, nazik, kolay öğrenen, zeki atlardır. Dayanıklıdır, çok uzun mesafeleri yorulmadan yürüyebilir. Campolina atları serbest sürüşte, binicilik kulüplerinde, Brezilya’da yapılan geleneksel “marcha” yarışmalarında kullanılırlar.

Campolina atlarının standart ölçümleri aşağıdaki gibi yapılmaktadır:

Fig. 1: Campolina atlarında değerlendirilen doğrusal ve açısal ölçümler

Fig. 2: Campolina atlarında bedensel ölçümler.

Fig 3: Batida ve picada yürüyüş gösterilerini kazanan Campolina aygırlarının morfometrik ölçümleri

KAYNAKLAR

HENDRICKS, Bonnie L. (1995) International Encyclopedia of Horse Breeds, University of Oklahoma Press, Norman.

http://www.cosmosmith.com/horse_campolina.asp

https://www.horsetopia.com/articles/breeds/campolina-horse.html

https://www.researchgate.net/publication/323314053_How_is_the_Morphometry_of_Stallions_and_Mares_Show-Winning_and_Non-Winning_Campolina_Brazilian_Breed_With_Batida_and_Picada_Gaits/figures?lo=1

FOTOĞRAFLAR

1. http://www.haraspernambuco.blogspot.com

2. http://www.tumblr.com

3. http://www.haraspernambuco.blogspot.co.uk

4. http://www.haraspernambuco.blogspot.co.uk

[1] http://www.campolina.org.br