Exmoor pony, yerli İngiliz pony cinslerinin en eskisi ve en safıdır. Bu ponyler yüzyıllarca, Exmoor olarak bilinen İngiltere’nin güneybatısındaki açık bozkırlarda, yaban biçimde bulunmaktaydılar. Bu at ırkının, İngiltere henüz bir ada olmadan önce bu kara parçasına ayak basan atların doğrudan torunları oldukları sanılmaktadır. 60,000 yıl öncesine dayanan arkeolojik kazılardaki buluntular, günümüz Exmoor Pony’lerine olağanüstü benzerlik gösteren at kalıntıları bunu doğrulamaktadır [1]. 

Fotoğraf 1: Exmoor pony

Doğal seleksiyon, insan tarafından sağlanan yemek ve barınak olmadan soğuk ve nemli iklimde hayatta kalmayı başaran bir pony oluşturdu. Bu ırka özgü en önemli iki özellik, “sorguçlu göz”, ya da gözü rüzgâr ve yağmurdan korumak için kalın üst kaş ve “kar oluğu”, yağmur ve karı vücuttan aşağı yönlendirmek için oluşmuş kuyruğun üst tarafındaki bir grup yönlü kısa tüydür. 

Kar oluğu ya da buz-kuyruk, her yaz dökülür ve her Sonbaharda yeniden uzar. Yazlık tüyleri pürüzsüz ve parlaktır ama kışın, en kötü hava koşullarında dışarda kalmalarını ve tenlerinin kuru kalmasını sağlamak için izolasyon ve su geçirmezlik sağlayan çift katmanlı tüyleri uzar. Exmoorlar her zaman kahverengi üzerine siyah noktalıdırlar. Göz ve ağız çevresinde kırçıllı ya da ten rengi halkalar taşıma özelliğini gösterirler. Alınları çok geniştir, gözleri büyük ve belirgindir, kulakları küçük ve çenesi derindir. Vücudu derin, kaburgaları iyi açılmıştır. Bacakları kısa ve düzgün, eklemleri ve kürek kemiği iyi gelişmiştir. Toynakları düz, sert ve iyi biçimlidir. Soğukkanlı atlar sınıfına giren Exmoor’un hareketleri direk ve tereddütsüzdür, heyecan ya da coşkuya eğilim göstermez.

Fotoğraf 2: Exmoore Pony

Reginald Le Bas ve arkadaşları tarafından 1921 yılında kurulan Exmoor Pony Derneği (The Exmoor Pony Society) 1963 yılından itibaren aygır kayıtlarını tutmaktadır (Hendricks, 1995).

Tercih edilen cidago oranı aygırlar için 113 - 123cm, kısraklar için 112 - 122cm. arasıdır. Ponyler ortalama 400- 450kg. ağırlığındadır. Genel görünümleri dengeli, güçlü ve tam pony karakterindedir. Geleneksel olarak Exmoorlar bozkırlarda çiftlik hayvanlarını gütme ve gözetmek için kullanılırdı ama engel atlama, at terbiyesi ve uzun mesafe binicilikte de yeteneklidirler. Sadece çocuklar değil, yetişkinler de bu atlara binmekten çok zevk alabilirler. Boyutlarına göre ağırlık taşıma kapasiteleri onları engellilerin rehabilitasyonu (hipoterapi) için de uygun kılmaktadır. Exmoorlar çalışmayı çok severler, çabuk öğrenirler ve sıçramakta neredeyse kedi kadar yeteneklidirler (Kidd, 1995).

Kuzey Amerika’ya (Kanada) ilk olarak 1950’lerde ithal edildiler, son 10-15 yıla kadar cinsin adı pek duyulmamıştı. Ancak günümüzde Kuzey Amerika’da birçok Exmoor sürüsü bulunmaktadır ve tayların sayısı her geçen yıl artmaktadır.

İngilterede soyu tükenmek üzere olan atlar olarak değerlendirilen Exmoor ponyleri aygır kayıtları ve doğadaki varlıkları İngiltere Exmoor Pony Derneği (Exmoor Pony Society) tarafından kontrol altında sürdürülmektedirler. 2006 yılında İngiltere hükümeti tarafından hazırlanan bir proje ile Ashwik bölgesinde ayrılan 138 dönümlük bir arazide koruma altındadırlar.

Fotoğraf 3: Exmoore Pony

KAYNAKLAR

KİDD, Jane (1995). The Horse, The Complete Guide To Horse Breeds And Breeding, Tiger Boks International, London.

HENDRICKS, Bonnie L. (1995). International Encyclopedia of Horse Breeds, University of Oklahoma Press, Norman.

http://www.exmoorponysociety.org.uk

http://www.everythingexmoor.org.uk/encylopedia-exmoor-detail.php?id=409

FOTOĞRAFLAR

1. http://www.hedweb.com

2. http://www.en.wikipedia.org

3. http://www.theexmoorpony.com

[1] http://www.ansi.okstate.edu