Basotho (Basuto) pony atları Güney Afrika’nın en çok tanınan atlarından birisidir. 19. yüzyılda bir savaş atı olarak ün yaptı. Merkezi Leshoto’da (Basutoland) bulunan çiftliklerde yetiştirilmektedir. Bir pony olarak boyu küçük olmasına rağmen oldukça uzun adımları sayesinde hızla yol alabilir.

Fotoğraf 1: Çoban ve Basuto Pony

Güney Afrika’nın Cape Town bölgesine 1652 yılında gelen ilk sömürgeci olan Hollanda Doğu Hindistan Ticaret Şirketi (Dutch East India Trading Company) tarafından bölgeye getirilen Hollanda yerli atlarının günümüzdeki kalıntılarıdır. İlk getirilen atların bir kısmının Cape bölgesinde zamanla Thorougbred, Arap ve İran atları ile melezlenmeleri sonucunda Cape Atı olarak 1825 yılından itibaren anılmaya başlamış, cidagoları yükselerek son şekline kavuşmuştur. Bu melezlenmeyi yaşamayanlar ise pony halinde kalmış ve Basuto Atı (Basotho Pony) adını almıştır (Kidd, 1995).

19. yüzyılda Sömürgecilerle Zulu kabileleri arasında 1899-1902 yıllarında yaşanan Boer Savaşları (Anglo-Boer War) sırasında dağlık ve kayalık arazideki başarıları nedeniyle bu atlar çok büyük ün kazandılar. Savaş sonunda sayılarında çok büyük bir düşüş yaşandı. Sömürgeciler ırkın devamını sona erdirmek amacıyla 1906 yılında yüzlerce aygırı iğdiş ettiler. 1950’li yıllarda nesli tamamen tükenmek üzereydi. Komşu ülkeler olan Kenya, Tanzania, Zambia, Malawi ve Güney Afrika’nı azalan at talepleri de buna neden olmuştur. Ancak 8 Mayıs 1973 yılında İrlanda ve bu komşu ülkelerin de katıldığı bir konferansta Basuto pony projesi (Basotho Pony Project) kabul edildi. İrlanda ve Lesoto hükümetleri tarafından yönetilen bu proje ile Molimo Nthuse’de yeni bir aygır deposu ile birlikte turistler için bir trekking (gezi) merkezi kuruldu. Bu merkez aynı zamanda Basuto ponylerinin pazarlamasını da yapmaktadır.

Basuto Pony’leri uzun yıllardır ekonomik değerini kaybetmiş olsa da Lesoto halkı için doğal bir kaynak olarak görülmektedir. Günümüzdeki sayıları 98.000-112.000 arasında tahmin edilmektedir. Bu popülasyonun %63 kadarı dağlık bölgelerde yaşamaktadır. Genellikle sürü çobanlığında, Polo müsabakalarında, Pony Kulüplerde, Binicilik sporlarında ve turizmde kullanılır. Oldukça dayanıklı, canlı ve cesaretli bir karaktere sahiptir. Sevimli, samimi ve dost canlısıdır. Çok çevik ve hızlıdır. Yetişkin bir insanı engebeli arazide günde 70 – 80km. civarında taşıyabilir. Ağır bir kafa yapısı, uzun boynu ve düz bir profili vardır. Sırtı uzun ve düzdür. Güçlü omuzları derin göğsü ve eğimli bir sağrısı vardır. Sert toynakları, kaslı bacakları ve güçlü tendonları vardır. Cidago yüksekliği orta-ama 145 – 147cm. civarındadır. Donları kestane doru, doru, yağız ve demir kır olabilir [1].

Fotoğraf 2: Geleneksel battaniyeleri ile Basuto atlı Lesotolular 

Fotoğraf 3: Doğa gezisi için bekleyen Basuto atları 

KAYNAKLAR

KİDD, Jane (1995). The Horse, The Complete Guide To Horse Breeds And Breeding, Tiger Boks International, London.

http://www.fao.org/docrep/006/Y3970E/y3970e08.htm

https://www.countrylife.co.za/adventure/a-brief-history-of-the-basotho-pony

http://horse.wikidot.com/basotho-pony

http://horsehints.org/Breeds/Basuto%20Pony%20.htm

https://maliba-lodge.com/blanketwrap/2011/off-the-beaten-path/the-basotho-pony

FOTOĞRAFLAR

1. http://www.hauctions.net

2. http://www.dad.fao.org

3. https://www.countrylife.co.za/adventure/a-brief-history-of-the-basotho-pony

[1] http://www.fao.org