İsveç’te yapılan arkeolojik kazılar ülkede at varlığının 4.000 yıl öncesine kadar dayandığının göstermektedir. Bölgedeki buluntularda cidagoları 120 – 130cm.civarında olan atların kemiklerinde yapılan incelemeler, genellikle yük taşıma ve koşum için kullanıldıklarını göstermektedir.

Güneyden kuzeye doğru uzanan geniş topraklarda İsveç farklı iklimleri bir arada yaşamaktadır. Güney bölgelerinde çimler yeni filizlenmeye başladığında kuzey bölgesinde kar yağışı başlamaktadır.  Kuzey bölgelerine Eylül ayında erken gelen kış nedeniyle hayvanların otlatılması güçleşmesine karşın güney bölgelerinde Aralık ayına kadar otlatma sürdürülebilmektedir. Bu nedenle kuzey bölgelerinde at popülasyonu bulunmamaktaydı. Ancak 13. yüzyılda Danimarka Prensliğinin İsveç’te bir kale kurması ile birlikte bölgedeki at varlığı artmaya başlamıştır. Önceleri çiftlik işlerinde ve ormanlarda kullanılan atlar böylelikle askeri amaçlarla da kullanılmaya başladı.

Fotoğraf 1: İsveç Sıcakkanlı atı “Damino SD” (SWB)

1600’lü yıllardan itibaren Rusya, Fransa gibi ülkelerin sürekli işgallerine maruz kalan İsveç, garnizonlar için at yetiştirmek amacıyla Kungsör, Strömsholm ve Flyinge bölgelerinde kurulan haralara Avrupa’dan Friesian, İspanyol, Danimarka Sıcakkanlısı ve İngiliz Thoroughbred aygırları getirilerek yerli atlarla melezlemeler başlatıldı. 1800’lü yılların başlarından itibaren İsveç Kralı tarafından görevlendirilen Veteriner hekim Clas Adam Ehrengranat tarafından planlanarak düzenli bir biçimde at üretimine geçildi. 1817 – 1837 yılları arasında görev yapan Ehrengranat döneminde mükemmel binek atları yetiştirilmiştir. 

Bu yetiştirmelerde Fransadan satın alınan 200 adet aygır ile Rusya’dan satın alınan 32 adet aygır, kurulan haralarda damızlık olarak kullanıldı [1].

Fotoğraf 2: Swedish Warmblood

1860 yılındaki kayıtlarda sıcakkanlı (hotblood) ve soğukkanlı (coldblood) biçiminde iki farklı terimle anılan iki cins üretildiğinden söz edilmektedir.

İsveçte at kullanan en büyük alıcılar askerler ve çiftçilerdi. Özellikle binek atı talebinde bulunan askerler için at yetiştiricileri Hannoverian ve Trakehner ırkı atları aygır olarak tercih etmeye başladılar. Böylelikle ortaya yeni bir at ırkı çıkmış oldu. Bu yeni at ırkının İsveç hükümeti tarafından 1874 yılından başlayarak aygır kayıtları tutulmaya başlandı ve İsveç Sıcakkanlı Atı (Swedish Warmblood Horse – SWH) adını aldı (Hendricks, 1995).

Fotoğraf 3: İsveç Sıcakkanlı atı (SWB)

20. yüzyılın başlarından itibaren askeri talepler azalmaya başladı. At popülasyonunda düşüş başladı. Atlı sporlar için mükemmel bir at olduğu keşfedilen İsveç Sıcakkanlı atı, İsveç Hükümetinin ve ordu mensuplarının da teşvikiyle yetiştiriciler tarafından yeniden üretilmeye başlandı. Aygır kayıtları 1928 yılında kurulan İsveç Sıcakkanlı Atları Derneği (Avelsföreningen för Svenska Varmblodiga Hästen - ASVH)’ne devredildi [2].

İsveç Hükümeti tarafından 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren uygulanan düzenli bir programla İsveç Sıcakkanlı atları aygır kitaplarına yürüyüş, biniş kalitesi, yüksek sıçrama yetenekleri, dayanıklılıkları ve fiziksel özellikleri göz önünde bulundurularak ve sıkı testlerden geçirilerek kaydedilmektedirler. 1995 yılında 5.000 kadar kısrağın kayıtlı olduğu ve her yıl bu kayıtlarda %10 kadar artış olduğu belirtilmektedir.

İsveç Sıcakkanlı Atları (Swedish Warmblood Horse – SWB) yarışmalara katılabilmek için de lisans almak sorundadırlar. Lisans için sağlık, fiziksel görünüm, sıçrama yeteneği, adeta, süratli ve dörtnal yürüyüş özellikleri, üç günlük yarış (eventing) yetenekleri gibi testlerden gecirilmektedirler. Bu testler sonucu lisans verilen atlar SWB olarak yarışmalara katılabilmektedirler. Her yıl ortalama 100 adet tay testleri geçerek yarışmalara katılabilme lisansını almaktadır. Kayıtlarda her aygır ve kısrağın tayları kendi pedigreesine kayıt edilmektedir.

Fotoğraf 4: İsveç Sıcakkanlı atı (SWB) dressage müsabakasında

Mükemmel bir spor atı olan İsveç Sıcakkanlı atlarının ortalama cidago yükseklikleri 163 – 173cm. arasındadır. Başı ortalama büyüklükte, gövdesi ile uyumludur. Düz bir profili vardır. Bazen hafif dışbükey profil görülebilmektedir. Uzun ve hareketli kulaklara sahiptir. Gözleri canlıdır. Göğsü derin ve uzundur. Sırtı uzun ve düzgündür. Omuzları eğimli ve kaslıdır. Sağrısı geniş, uzun ve düzgündür. Uzun ve düzgün formlu bacakları vardır. Kemik yapısı ve tendonları güçlüdür. Toynakları sert ve düzgün formludur. Doğal bir fiziksel duruşu vardır. Genel olarak, doru, kestane doru, al, yağız ve demirkır donlarındadırlar. Baş ve bacaklarda her türlü seki ve nişaneler kabul edilmektedir. Atlı sporların tüm branşlarında ve binek atı olarak kullanılmaktadırlar (Hendricks, 1995).

Fotoğraf 5: Swedish Warmblood (SWB)

KAYNAKLAR

HENDRICKS, Bonnie L. (1995). International Encyclopedia of Horse Breeds, University of Oklahoma Press, Norman.

http://www.swanaoffice.org

http://swb.org/horse-of-fame-eng

http://www.eurodressage.com/index.php/2018/03/07/demand-wins-2018-swedish-warmblood-stallion-performance-testing

FOTOĞRAFLAR

1. http://www.swb.se

2. http://www.stallsandra.n.nu

3. http://www.skmdressage.com

4. http://www.tumblr.com

5. http://www.norskwoodworks.com

6. https://tr.pinterest.com/pin/505458758168663746/?lp=true

[1] http://www.swanaoffice.org

[2]  İng: Swedish Warmblood Association (SWA)