Avrupanın en eski at ırklarından birisidir. Kladruber olarak da anılır. Dünyanın en eski ve en büyük haralarından birisi olan, bugünkü Çek Cumhuriyeti’nde başkent Prag’ın doğusunda yer alan Elbe bölgesindeki Kladruby nad Labem harasında yetiştirilmektedir. Hara, eski Avusturya – Macaristan İmparatoru II. Maximilian tarafından 1552 yılında kurulmuştur.

1579 yılında Çek Kralı II. Rudolf tarafından haraya, damızlıkların geliştirilmesi için büyük bir mali destek verilmiş, aygır stoklarının yenilenmesi ve damızlık kayıtlarının tutulmasını sağlanmıştır. Ancak 1757 yılında Kopcany’de meydana gelen Yediyıl Savaşı’nda harada çıkan bir yangında tüm aygır kayıtları yanmıştır. 1764 yılında bu harada doğan Peppoli adlı Demirkır aygır ırkın yeniden canlanması için bir fırsat olmuştur. 1770 yılında Kral II. Joseph’in desteği ile tekrar aygır kayıtları tutulmaya başlanan ve kökleri İspanyol ve Neapolitan atlarına dayanan Kladrub atları, genetik olarak Barok at ırkları arasında yer almaktadır [1]. 

Fotoğraf 1: Yağız donlu Kladrub atları

Ağırlıklı olarak demirkır ve yağız donlarını sahip olan Kladrub atlarından demirkır olanları 1787 doğumlu Generale, 1797 doğumlu Generalissimus, Favory ve Rudolfo adlı aygırlara, yağız olanları ise 1799 doğumlu Sacramoso, 1845 doğumlu Napoleone, Solo, Siglavi Pakra ve Romke adlı aygırların hatlarına dayanır. Bu aygır hatlarından Generale ve Sacramoso aygırlarının hatları en önemlileri olarak kabul edilmektedir. Demirkır hatlarda Kladrub atlarının saflığı daha fazladır. Orijinal İspanyol ve oryantal at kanı daha belirgindir. Cidagoları daha yüksektir. Yağız Kladrub atlarında ise kuzey ve batı Avrupa atlarının kanı ağırlıklı olarak bulunmaktadır. Sağrıları geniş, cidagoları daha düşüktür (Hendricks, 1995).

İlk yetiştirilen Kladrub atları kraliyet arabalarının, soyluların, zenginlerin ve din adamları ile cenaze arabalarının çekilmesi için koşum atı olarak kullanılmaktaydı. 1930 yılında kurulan Slatinany At Yetiştirme Araştırma Enstitüsü (The Research Institute for Horse Breeding in Slatinany) ırkın yeniden ıslahı için çalışmalar başlattı. II. Dünya Savaşı’na kadar olan dönemde bu gelenek yetiştirmelerde azalma olsa da sürdürülmüştür. Savaş sona erdikten sonra yeni oluşan Çekoslovakya’da Kladruby nad Labem harasında yeniden düzenlemeler yapıldı ve yetiştirmeler yeniden önem kazandı. Ancak haranın kraliyet amblemi ve kraliyet ile ilgili sembolleri kaldırıldı. 1989 yılında Çek Cumhuriyeti’nin kurulması ile kraliyet amblemi ve semboller tekrar kullanılmaya başlandı. 1995 yılında ise Kladrub atları, 2002 yılında da Kladruby nad Labem harası Çek Cumhuriyeti’nin Ulusal Tarihsel Mirası olarak ilan edildi [2].

Fotoğraf 2: Demirkır Kladrub atı profili

Slatinary Enstitüsü tarafından başlatılan girişim sayesinde günümüzde Kladrub atları UNESCO’nun nesli tükenen hayvanlar listesine alınarak Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (Food and Agriculture Organization of the United Nations – FAO) tarafından izlenmeye başlamıştır.

Son yıllarda yapılan melezleme çalışmaları ile birlikte Kladrub atlarının ortalama cidago yükseklikleri 170 – 180cm. arasında değişmektedir. Bazı kayıtlarda özellikle İsveç ve Danimarka’daki Kladrub atlarında çok daha yüksek cidagolu olanlara rastlanmaktadır.

Fotoğraf 3: Yağız Kladrub atı profili

Ortalama ağırlıkları ise 700kg.’dır. Dışbükey bir profil yapısına sahip olan bu atlar, geniş bir alna, orta büyüklükte bir göz yapısına ve küçük kulaklara sahiptirler. Uzun ve kemerli boyunları, dik ve yüksek omuzları, geniş göğüsleri vardır. Sırtları düz ve uzundur. Sağrısı geniş ve yuvarlaktır. Kuyruğu yüksektir. Kaslı, uzun ve güçlü bacakları, uzun ve güçlü tendonları, oval, büyük ve orta sertlikte toynakları vardır. Genel olarak donları yağız ve demirkırdır.

Yaklaşık dört yaşlarında olgunlaşırlar ve uzun ömürlüdürler. Adeta ve tırıs yürüyüşleri mükemmeldir. Bu nedenle araba koşumunda sıkça kullanılmaktadır. İsveç ve Danimarka Kraliyet aileleri bu atları kraliyet muhafızları ve Kraliyet arabalarına koşmak üzere Çek Cumhuriyetinden damızlık satın alarak yetiştirmektedir.

Kladrub atları Çek Cumhuriyeti ve Macaristan’daki çiftliklerde, tarımda, araba koşumu yarışlarında (Driving) ikili, dörtlü, altılı ve sekizli koşulurlar. Son yıllarda atlı sporlarda da kullanılmaya başlanan Kladrub atları son derece sakin, iyi huylu, çabuk öğrenen bir karaktere sahiptirler.

Fotoğraf 4: Yağız Kladrub atı

Fotoğraf 5: Kral II. Rudolph harasında Kladruber atı.

KAYNAKLAR

HENDRICKS, Bonnie L. (1995). International Encyclopedia of Horse Breeds, University of Oklahoma Press, Norman.

 http://www.nhkladruby.cz/national-stud

http://www.theequinest.com/breeds/kladruby/

http://www.horsebreedspictures.com/kladruber-horse.asp

FOTOĞRAFLAR

1. http://www.flickr.com

2. http://www.flickr.com

3. http://wwwolga5.deviantart.com

4. http://www.flickr.com

5. https://pragagid.ru/konnyj-zavod-korolya-rudolfa-ii-velikolepnye-kladruby-nacionalnoe-dostoyanie-chexii-12936

[1]  http://www.nhkladruby.cz

[2]  http://www.uskha.com