Bu atlar adından da anlaşılacağı gibi kısa mesafe (quarter - çeyrek mil) yarışlarında ustadır. Kökeni İspanyol sömürgeciler tarafından Amerika’ya getirilen atlara dayanır. 17. ve 18. yüzyıl boyunca Amerika kıtasının doğusundaki bölgelere yerleşen Avrupalı göçmenler İspanyol yerleşimcilerden kalan yerel İspanya kökenli atlar ile kendi ithal ettikleri Avrupa atlarını çiftleştirerek her tür iş için uygun olan, ağır çalışabilecek bir at üretmek istediler. Yeni üretilen bu atlar doğulu insanların sağ kolu haline gelmişti. Batıya doğru göçün başlamasıyla ise sığır çobanlığı günlerinde oldukça gerekli oldular. En gerekli özellikleri sığırların arkasında atletik ve cesurca çalışabilecek atlar olmalarıydı. Zamanla bu atlar “sığır hissi” geliştirerek bir sığırın hareketlerini taklit eder oldular (Hızla koşarken durup aynı hızla geri dönebilmek... gibi) [1]. 

Fotoğraf 1: Amerikan Quarter atı

19. yüzyılın başlarından itibaren Kuzey Amerika’nın orta batısında yer alan Büyük Ovalar (Great Plains)’ın yerleşimcileri, ihtiyaçları olan atları bölgedeki İspanyol yerleşimcilerin bıraktıkları İspanyol atları ile yakalayıp evcilleştirdikleri Mustang atları, yerli Kızılderili kabileleri olan Comanche, Shoshoni ve Nez Perce gibi halkların atları ile melezlemeye başladılar.

Bilinen ilk tipik Quarter atları 1843 doğumlu Steel Dust, 1844 doğumlu Old Shiloh, 1862 doğumlu Old Cold Deck, "Rondo" tipi Quarter atlarının ilk aygırı 1880 doğumlu Lock's Rondo ve "Billy" tipi atların ilk aygırı 1880 doğumlu Old Billy adlı aygırlardır (Stewart, 1995).

Amerikalıların yarışlara olan merakı sonucu bu atlar önceleri Improvizasyon müsabakalarında yarışmaya başladı [2]. Bu yarışlar için hazırlanan seçici üretim sonucu Quarter Atı’nın sağrısı oldukça kuvvetlendirildi. Durduğu yerden kısa mesafede en yüksek hıza ulaşabilir hale geldiler. Thoroughbred yarışları başlayınca Quarter Atı yarışlarına ilgi azaldı. Sonraları gelişen sanayileşme ile çiftçilikte de bu atın önemi azaldı ve iş atı olmaktan çıkarak hobi ve spor atı haline geldi (Denhardt, 1991). 

Fotoğraf 2: Amerikan Quarter atı, Reining (Dizginleme) yarışında

Cidago yükseklikleri 143-160cm. arasında değişmektedir. Her donda olabilirler. Baş ve ayaklardaki her türlü seki ve nişane kabul edilebilir. Quarter atlarının kısa ve geniş bir baş yapısı, ufak burnu, büyük ve zeki bakışlı gözleri, orta uzunlukta hareketli ve kalkık kulakları, uzun ve elastik boynu, yuvarlak omuzları vardır. Göğsü ve karnı geniş, sırtı kısadır. Cidago ve boynu hemen hemen bir hizadadır. Büyük, derin, yuvarlak ve kaslı bir sağrıya sahiptir. Bacakları kuvvetlidir. Diz eklemleri geniş ve yere yakındır. İncik kemiği orta uzunluktadır. Toynakları dikdörtgen biçimli, sert, derin ve geniştir.

Amerikan Quarter Atı Derneği (American Quarter Horse Association - AQHA) 1940 yılında kurulmuştur ve 5 Milyonu aşan adediyle kayıtlı olarak dünyadaki en çok sayıda at bu ırktandır. AQHA listesinde dünyanın birçok ülkesinde yetiştirilen 2 milyondan fazla at bulunmaktadır.

Temel olarak üç ana tipi vardır: Stok tipi (Stock type) Quarter atları çevik, güçlü bir sağrısı olan kısa atlardır. Western türü yarışlarda kullanılırlar. Halter tipi (Halter type) atlar daha yüksek cidagoya sahiptirler. Yaklaşık 163cm. cidagoları vardır. 550kg. yakın ağırlıkları ile damızlık olarak yetiştirilirler. Damızlık yarışmalarında ve özel fuarlarda boy gösterirler. Yarış ve Avcı tipi (Racing – Hunter Type) Quarter atları ise uzun ve ince bacakları, kısa ve güçlü sağrıları ile 220 - 870 yarda (201m – 795m.) arasında değişen kısa mesafeli yarışlarda yarıştırılırlar ve gösteri amaçlı kullanılırlar (Denhardt, 1991).

Fotoğraf 3: Amerikan Quarter atı Cutting (Sürüden ayırma) yarışında

Genel olarak günümüzde Quarter atı, O-mook-see, Barrel Racing (Varil Yarışı), Reining (dizginleme), Cutting (sürüden ayırma), Rodeo yarışları ve kısa mesafe yarışları gibi Western tarzı müsabakalarda oldukça popülerdir. Bu spordaki büyük ilgi sayesinde atlar büyük amaçlar için çeşitli dallarda yarışmaktadırlar. Hala doğal tarım alanlarında sığır gütme işinde, turistik dağ gezilerinde, özellikle 4-H (head, hearth, hand, health) organizasyonlarının doğa gezilerinde, binicilik kulüplerinde sıkça kullanılırlar.

Fotoğraf 4: Quarter atları 4-H gezisinde

KAYNAKLAR

DENHARDT, Robert Moorman (1991). Quarter Horses:A Story of Two Centuries, University of Oklahoma Press.

STEWART, Gail B. (1995). The Quarter Horses, Capstone Press, Minneapolis, USA.

https://www.britannica.com/animal/American-Quarter-Horse

https://jeffcoatquarterhorses.com

https://www.frehlickquarterhorses.com/the-catch-pen

https://www.cannonquarterhorses.com

FOTOĞRAFLAR

1. http://www.flickr.com

2. http://www.flickr.com

3. http://www.flickr.com

4. http://www.flickr.com

5. http://www.aqha.com

[1]  http://www.aqha.com

[2] Düzlükte bir çift atın çeyrek mil (402 metre) boyunca hızla koşabileceği müsabakalar.