Tilki Avı sporu 16. yüzyılda İngiltere’de doğmuş, Avustralya, Kanada, Fransa, Hindistan, İrlanda, İtalya, Rusya, Yeni Zelanda ve Amerika Birleşik Devletleri’nde yaygınlaşmıştır.

Geleneksel olarak kızıl tilkiyi yakalamayı içeren, eğitimli av köpekleri ya da diğer koku alan köpeklerle birlikte bir tilki avı lideri tarafından başı çekilen, yaya olarak ya da at sırtındaki bir grup takipçiyle yapılan bir aktivitedir.

İz sürmek için koku alan köpeklerin kullanımı Asurlular ve eski Mısırlılara kadar uzanır. Yunan ve Roma kültürü etkisinde kalan birçok ülkenin köpeklerle avlanma ile ilgili çok uzun geçmişe dayalı gelenekleri vardır. Agassesei av köpekleriyle avlanmak Kelt Britanyası’nda da çok popülerdi. Roma İmparatorluğunun Büyük Britanya’yı işgali sırasında da Romalılar Castorian ve Fulpine av köpeği cinslerini bu ülkeye getirmişlerdi.

Av köpekleriyle yapılan bilinen en eski tilki avı 1534’de İngiltere'de Norfolk kasabasında, çiftçilerin tarlalarına ve ekinlerine verdikleri zararları önlemek amacıyla köpekleriyle tilkileri takip etmeye başladıkları zamandır. Tilki avlamak için özel olarak eğitilmiş köpeklerin ilk kullanımı ise 1600’lerin sonlarında Yorkshire Billsdale’de olmuştur.

17. yüzyılın sonlarında geyik avı çok popülerdi. Bu dönemde açık alanlarda arazi belirleme çalışmaları sırasında arazileri ayırmak için çitler yapılmaya başlandı. Geyik ormanları kesildi ve ekilebilir topraklar arttı. Sanayi Devrimi’nin başlamasıyla insanlar kırsal kesimlerden iş bulmak için kasaba ve şehirlere göç etmeye başladı. Yollar, demir yolları ve kanallar avlanma sahalarını böldü ama aynı zamanda da avlanmayı daha çok insan için erişilebilir kıldı. 19. yüzyılda tüfekler gelişti ve atıcılık oyunları daha popüler oldu. Bu dönemde girişimci Hugo Meynel’in İngiltere’nin coğrafi durumuna uygun olarak geliştirdiği av köpekleri ve at cinsleri, Fox Hunting (Tilki Avı)’in yayılmasına ve gelişmesine neden oldu.

2002 yılında ilk kez İskoçya’da Fox Hunting (Tilki Avı)’in yasaklanması kararı alındı. Özellikle İngiltere’de Avam Kamarası’nca, sonradan Başbakan olan Tony Blair avukatlığında ve kurul başkanı olan Lord Terence Burns ile Veteriner cerrah ve muhafazakâr soylu Lord Soulsby of Swaffham Prior önderliğinde “Avlanma Hareketi 2004 (Hunting Act 2004)” adıyla başlatılan bir hareket sonucu, hükümet tarafından kurulan İngiltere ve Galler Köpekler ile Avcılık Soruşturma Komitesi (TheBurns Inquiryor Committee of Inquiry into Hunting with Dogs in England and Wales), sıkı koşullar altında lisanslı avlanma seçeneğini de reddetmesi ile birlikte, bu sporun İngiltere ve Galler’de 18 Şubat 2005 tarihi itibariyle etkin olarak yasaklanmasına neden oldu. Kuzey İrlanda’da hala yasal olmasına rağmen İskoçya, İngiltere ve Galler’de bu yasak sürdürülmeye çalışılmaktadır.

Tilki Avı’nın yasaklanmasından sonra, bazı organizatörler, avcıların yapay tilki izlerini takip ettiklerini söyleyerek bugün bile Tilki Avı’nı düzenlemeyi sürdürmektedirler. Ancak Son yıllarda oluşmaya başlayan Hayvan Refahı (Animal Welfare) akımı üyeleri, Hayvan Özgürlüğü üyeleri (Animal Rights Campaigners)’nin geniş çapta yasadışı avlanma olduğunu belirtmesine rağmen, Tilki Avı düzenleyicileri ve Avcılar üyelerinin arttığını ve 2006 Noel ertesinde, 320.000 kişiyi bulduğunu belirtmişlerdir.

Amerika Birleşik Devletleri’nde tilki avı, “tilki kovalama” olarak bilinir. Amaç tilkiyi öldürmek değil, takibin keyfini sürmektir. Bir av bir günlük avda iki ya da daha fazla tilkiyi kovalamanın aksine, yıllarca bir öldürme olmadan sürebilir. Kural olarak, tilki bir kere yere değdi mi daha fazla kovalanmaz. Amerikalı tilki avcıları tilki nüfusunun ve habitatının korunmasına gayret etmektedirler.

Kuzey Amerika Tilki Avı Köpekleri Sahipleri Derneği, 2007 yılında ABD ve Kanada’da 171 kayıtlı sürü listelemiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nin batısında, tilki popülasyonunun az olduğu bazı kıraç bölgelerde, avcılar çakalları ve vaşakları avlarlar. Charles Dickens, “Çakal Avı” adlı 1893’de yayınlanmış kısa hikâyesinde, etkili bir şekilde Denver ve Colorado yakınlarında çakalların avlanmasını anlatır.

Diğer Ülkeler

Av köpekleriyle Tilki avı, Avustralya, Kanada, Fransa, Hindistan, İrlanda, İtalya, Rusya ve Yeni Zelanda gibi ülkelerde yapılmaktadır, öte yandan Burns Inquiry İspanya, Belçika, Almanya, İsveç, Danimarka, Finlandiya ve Norveç’te tilki avının “yapılmadığı ya da geniş ölçüde yasaklandığı”nı rapor etmiştir.

Kızıl Tilki (Vulpes vulpes)

Kızıl Tilki

Kızıl Tilki (Vulpes vulpes) Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa’da “Tilki Avı”nın (Fox Hunting) av hayvanıdır. Küçük bir etcil ve otcul yırtıcı hayvan olan tilki yeraltı oyuklarında yaşar ve çoğunlukla şafak zamanı sabaha karşı aktiftir. Yetişkin tilkiler iyi arazilerde 5 ila 15 kilometrekare alanda, kötü arazilerde, 20 km2. kadar genişleyen arazilerde gezerler. Kızıl tilki saatte 48km. hızla koşabilir.

Atlar 

Tilki Avı’nda kullanılan atlar özel yetiştirilmiş ve arazi avcısı olarak eğitilmiş atlardan ya da sıradan av katılımcılarının bindiği çok çeşitli ırklardan atlar ve ponilerden de oluşabilmektedir. Genellikle yük atları ve safkan melezleri avcı olarak kullanılır. Ancak tam safkan ve birçok ayrı cins at da kullanılabilir. Kendine has bölgeleri olan bazı avlar, arazi atlarında belli özellikler gerektirir. Söz gelimi Batı Amerika’da çakal avlarken, daha hızlı ve dayanıklı bir at gerekir. Çünkü çakallar, tilkilerden daha hızlıdır ve daha geniş bölgelere dağılır. Avcı atlar iyi huylu olmalı, büyük engelleri aşabilmek için atletik yetenekleri yüksek olmalıdır. Örneğin, geniş yarıklar, yüksek çitler, kaya duvarları aşabilmek ve av köpeklerine yetişebilmek için dayanıklı olmalıdırlar.

Uygulamalar

Tilki avları birçok sosyal ritüeli barındıran bir ortamdır. Av, av köpeklerinin, sabahın erken saatlerinde tilkilerin kokusunu almaları ile başlar. Eğer köpek sürüsü, tilki kokusunu almayı başarırsa, mümkün olduğu kadar onu izleyeceklerdir. Köpeklerin koku alması, av günündeki sıcaklık, nem ve diğer faktörlerden etkilenebilir. Av köpekleri tilkinin izini sürer ve biniciler mümkün olan en kısa yoldan onları takip eder. Bu takip, atın ve aynı şekilde binicinin çok atletik yeteneklere sahip olmasını gerektirmektedir.

Tilki avı aynı zamanda engelli at yarışı ve noktadan noktaya yarış gibi geleneksel atlı sporların da kökenini oluşturmaktadır. Av, tilkinin köpekleri atlatmasına, yere düşmesine ya da av köpekleri tarafından ele geçirildiğinde biter.

Sosyal ritüeller avlar için önemlidir, ama bir çoğu günümüzde uygulanmamaktadır. En bilineni “kan tattırmak/ kanlama” dır, burada yeni dahil olmuş bir av takipçisi, genellikle genç bir çocuğun, yanakları ve alnına tilki ya da çakalın kanı, avcı başı tarafından sürülür. Avların bir başka uygulaması da ganimet olarak kuyruğun, ayağın ya da başın kesilmesi ve kalan gövdenin köpeklere atılmasıydı. Bu geleneklerin ikisi de bazı nadir vakalarda günümüzde hala görülebilse de, 19. yüzyıl sonlarında geniş ölçüde yasaklanmıştır.

KAYNAKLAR

https://www.britannica.com/sports/foxhunting

https://en.wikipedia.org/wiki/Fox_hunting

https://adventure.howstuffworks.com/outdoor-activities/hunting/principles/fox-hunting.htm

https://www.telegraph.co.uk/news/politics/foxhunting/11733650/Its-crueller-to-shoot-a-fox-than-to-hunt-one.html

http://www.kimbertonhunt.org/fox-hunting-faqs/

https://www.animalaid.org.uk/wp-content/uploads/2016/09/Hunting-Act-debate-activity-doc-16-Oct.pdf