Bu step atları M.Ö. 5. yüzyıla kadar Kazakistan steplerinde sayılamayacak kadar çok sayıdaydı. O zamandan beri Kazak atları Moğol, Karabayır, Arap ve Ahalteke gibi birçok ırktan etkilendi. 20. yüzyıl sonlarına doğru ise Kazak atları safkan olarak geliştirildi.

Fotoğraf 1: Yeni tip Adayev atı

Kazakistan atları yıl boyunca meralarda barınırlar. Daha çok Batı Kazakistan’da bulunurlar. Bu engin bölgede çeşitli ekolojik tip ve türlere ayrılmışlardır. En yaygın olanları Jabe ve Adayev’dir.

Jabe atları Aktubinsk bölgesinin kuzey kesiminde ortaya çıkmıştır ve tüm Kazakistan’a yayılmıştır. En önemli özellikleri: sağlam bir kafa, kalın boyun, geniş gövde ve derin göğse sahip olmalarıdır. Sırtı düz ve bukağı iyi kaslıdır. Bacakları düzgündür ve yeteri kadar güçlüdür. Derisi kalın ve yoğundur; tüyleri de iyidir. Renkleri doru, koyu doru ya da kızıl, bazen de demir kırdır.

Fotoğraf 2: Jabe atı

Aygırların ölçüleri; kürek kemikleri arası yüksekliği 144cm, göğüs kolanı 180cm, incik kemiği kolanı 19cm; kısraklar daha küçük ölçülerdedir; sırasıyla 142cm, 178cm ve 18.8cm. Küçük ölçüleri göz önünde bulundurulduğunda, Kazak atlarının Jabe tipinin canlı ağırlığı 400–500 kg. civarındadır.

Jabe atlarının et ve süt performansları çok yüksektir. Bazı kısraklar elle sağmada 20kg’a kadar süt verebilirler ve çabuk kilo alırlar (Toktabay, 2010). 

Adayev tipi atların binek tipi özellikleri daha baskındır, daha uygun bir orantıları vardır. Hafif baş, uzun boyun, düzgün kürek kemikleri ve düz bir sırta sahiptirler. Ancak, ilkel bakım koşulları nedeniyle dar göğüslü ve çok ince kemikli atlara da rastlanmaktadır.

Her şeye rağmen, Kazak atlarının performansı düşüktür. Yürüyüşleri zayıftır, kısa adımlıdırlar. Sarsıntılı ve zayıf tırısları vardır. Aynı zamanda çok da dayanıklıdır. Günlük koşu sırasında, Adaev atı aygır Zolotnik günde 264 km. yapmıştır. Jabe atları et verimlerinin iyi olmasıyla tanınırlar. Kesimde et verimi % 57-60’tır. Kazak türünün sayısı 300,000’nin üzerindedir. En iyi çiftlik Mugojar harasındadır (Hendricks, 1995).

Fotoğraf 3: Jabe tipi Kazak atları ve Kazak gençlerin “Kız Kuu” oyunu

KAYNAKLAR

HENDRICKS, Bonnie L. (1995). International Encyclopedia of Horse Breeds, University of Oklahoma Press, Norman.

TOKTABAY, Ahmet (2010). Kazak Jılkısının Tarihi, Almatıkitap Baspası, Almatı, Kazakhistan.

https://vseokone.ru/adaevskaya-poroda-loshadej.html

http://moykon.ru/porodi/77-adaevskaia-loshad

http://konevedia.ru/poroda/adaevskaya

http://fourhoofs.ru/?r=breeds.local&id=314

http://test.petweb.ru/sprav/pets/poroda_detail.php?id=1618

FOTOĞRAFLAR

1. http://www.konevodstvo.su

2. http://www.flickr.com

3. http://www.flickr.com

4. http://zooglobal.ru/wiki/adaevskaya-loshad