Polonya’da Zwierzyniec bölgesi yakınlarındaki Bilgoraj’da bulunan Bialowieza ormanlarında ilk kez 1780 yılında Kont Zamoyski tarafından yakalanan bir vahşi tarpan atı soyundan gelmektedir. Dönemin Polonya krallığı tarafından 1806 yılında ormanlardan çokça yakalanan bu pony cinsi atlar köylülere çiftlik ve tarım işlerinde kullanılmaları için dağıtıldı. Böylelikle tarih sürecinde son kez vahşi atların topluca evcilleştirilmesi işlemi gerçekleşmiştir [1].

19.yüzyılın sonlarında Almanya ve Rusya’da da görülmeye başlayan bu atlar I. Dünya Savaşı sırasında askeri birliklerce yük taşıma ve top arabalarına koşum amacıyla çokça kullanılmıştır. Alman ve Rus askerlerince Panje atları olarak adlandırılmışlardır. 

Fotoğraf 1: Konik atları

1923 yılında Krakow’lu bir tarımbilimci (agriculturalist) olan Tadeusz Vetulani, Panje atları ile ilgilenmeye başlar. Kendisinin verdiği adla “Konik” atı olarak anılmaya başlayan atlar için 1936 yılında Bilgoraj’da Bialowieza ormanlarında bir rezerv bölgesi kurarak melezleme çalışmalarını durdurur. Atların doğal ortamlarında daha güçlü ve sağlıklı biçimde üreyeceklerini düşünen Vetulani, II. Dünya Savaşı’nın başlaması ile projesine son verdi. 

Savaşın sona ermesiyle birlikte 1950 yılında Suwalki Bölgesindeki Popielno’dan seçtiği aygırları ana damızlık olarak kullanmak suretiyle yeniden üretime başladı. Üretim hızlı bir biçimde başarıya ulaştı. 1954 yılında Konik atlarının neslini korumak amacıyla Polonya Bilimler Akademisi (Polska Akademia Nauk) tarafından birkaç adet Konik Atları Ulusal Yetiştirme Çiftliği (Stadnina Koni) kuruldu (Hendricks, 1995).

Günümüzde Roztoczański Ulusal Parkı (Roztoczański Park Narodowy), Poznan Stobnicy Tarım Akademisi Deneysel Üretim Merkezi (Stacja Doświadczalna w Stobnicy Akademii Rolniczej w Poznaniu) ile özel üreticiler elindeki çiftliklerde yetiştirilmektedir. Ayrıca 1995 yılında nesli tükenmekte olan hayvanlar listesine alınan Konik atlarından bir kısmı Polonya’dan alınarak, Hollanda’da Oostvaardersplassen Ulusal Park alanında, Maastrich yakınlarındaki Meuse Nehri kıyılarında, İngilterede Cambridge yakınlarındaki Wicken Fen doğal park alanında, Wildwood Parkında (Wildwood Discovery Park), Kent Vahşi Yaşam Parkında (Kent Wildlife Trust), Stormash Ulusal Doğa Bölgesinde (Stodmarsh National Nature Reserve), Ham Fen Ulusal Doğa Bölgesinde (Ham Fen National Nature Reserve), bir miktar sürü halinde Konik atı bulunmaktadır.

Fotoğraf 2: Konik atları

Genel olarak cidago yükseklikleri 130 – 140cm. civarındadır. Ortalama ağırlıkları ise 360kg. civarındadır. Genel olarak ahreç donun çeşitlerine sahip olan Konik atlarının başları küçüktür. Geniş bir alnı ve siyah gözleri vardır. Geniş göğüslü ve tıknaz yapılıdırlar. Sırtları kısadır ve sırtlarında siyah çizgileri bulunur. Sağrıları geniş ve kaslıdır. Kuyrukları düşüktür. Bacakları kısa, kemik yapıları güçlü, toynakları serttir.

Günümüzde çiftliklerde tarım alanında, orman hizmetlerinde, araba ve yük taşımada, pony kulüplerde, atlı sporlarda kullanılırlar. Atlı dayanıklılıkta oldukça iyi performans sergilerler. Son yıllarda hipoterapi alanında da kullanılmaya başlamışlardır. İyi huyludurlar ve çabuk öğrenirler [2].

Fotoğraf 3: Konik atı

KAYNAKLAR

HENDRICKS, Bonnie L. (1995).  International Encyclopedia of Horse Breeds, University of Oklahoma Press, Norman.

http://www.konikpolski.info/konik-polski-2/historia-rasy/

http://www.konikpolski.pl/

https://www.rewildingeurope.com/tag/konik-horses/

https://ker.com/equinews/konik-little-known-breed-horse/

FOTOĞRAFLAR

1. http://www.flickr.com

2. http://www.flickr.com

3. http://www.nordsvensken.org

4. Konik Polski - Edyta Trojańska-Koch

[1]  http://www.stadoogierow.eu

[2]  http://www.konikpolski.pl